Posiadanie prawa jazdy to niezwykłe ułatwienie życia codziennego. Kierowca może przemieszczać się, dokąd tylko chce bez obaw, że nie zdąży na autobus lub ten nie przyjedzie na czas. Według bazy CEPiK, czyli Centralnej Ewidencji pojazdów i kierowców w 2021 roku dokument posiada ponad 22 miliony Polaków. Co ciekawe, coraz częściej i chętniej do egzaminu przystępują kobiety.
Kto w Polsce może uzyskać prawo jazdy?
Przede wszystkim, zanim dokument zostanie wydany, przyszły kierowca musi zdać dwuczęściowy egzamin. Pierwsza część to test teoretyczny, w którego trakcie zdający musi wykazać się nabytą wiedzą, dotyczącą zasad i przepisów ruchu drogowego. Natomiast druga to egzamin praktyczny, czyli kierowca wraz z egzaminatorem wyjeżdża na ulice miasta specjalnie oznaczonym pojazdem. Podczas jazdy egzaminator wydaje polecenia, które kierowca musi wykonać, a on kontroluje ich poprawność.
W Polsce najpopularniejszą kategorią prawa jazdy jest B. Zdany egzamin pozwala kierować następującymi pojazdami:
- ciągnik rolniczy;
- pojazd wolnobieżny;
- samochód, który waży mniej niż 3,5 tony;
- samochód, który waży mniej niż 3,5 tony z przyczepą, która waży mniej niż 750 kg.
- motocykl z pojemnością skokową silnika mniejszą niż 125 cm³. Mocy mniejszej niż 11 KW. Stosunek mocy do masy własnej nie może być większa niż 0,1 kW/kg. Dodatkowo należy posiadać prawo jazdy kategorii B co najmniej od 3 lat.
Kto może zdać egzamin na prawo jazdy?
Do egzaminu mogą podejść osoby, które ukończyły 18 lat.
Istnieje również możliwość zapisania się na lekcje po ukończeniu 16 roku życia. W tym wypadku potrzebna jest jednak pisemna zgoda rodziców. Poza tym po zdanym egzaminie niepełnoletnia osoba otrzymuje prawo jazdy kategorii B1, co daje uprawnienia do kierowania pojazdami:
- czterokołowym, czyli samochodem przeznaczonym do przewożenia osób lub ładunków. Wyjątek stanowią samochody osobowe, ciężarowe i motocykle, których masa odpowiednio nie przekracza 400 i 550 kg.
- kategorii AM, czyli motorowerem i czterokołowcem lekkim.
Po ukończonym i zdanym egzaminie świeżo upieczony kierowca zobowiązany jest złożyć wniosek w odpowiednim urzędzie o wydanie prawo jazdy. Po otrzymaniu dokumentu może spokojnie poruszać się po ulicach. Jednak nie każdy robi to zgodnie z kodeksem ruchu drogowego.
Łamanie przepisów ruchu drogowego – nota prawna
W Polsce ruch drogowy głównie reguluje ustawa prawna z dnia 20 czerwca 1997 roku, składająca się z 9 działów. Dodatkowo obowiązują wszelkie wprowadzone do niej zmiany, Konwencja wiedeńska o ruch drogowym oraz ustawa z dnia 5 stycznia 2011 roku o kierujących pojazdami. Ponadto w egzekwowaniu prawa drogowego istotną rolę odgrywają rozporządzenia Ministra Infrastruktury.
Wszystkie wymienione aspekty prawne nie tylko nakładają obowiązek na kierowców poruszanie się po drogach zgodnie z przepisami, ale również zobowiązują ich do określonych zachować m.in.:
- rejestrowanie i wyrejestrowywanie pojazdu;
- zawiadomienie o nabyciu lub sprzedaży pojazdu;
- zgodne z prawem sprowadzanie pojazdu z innego kraju;
- sprzedaż pojazdu lub jego części musi zostać udokumentowana świadectwem homologacji;
- ubezpieczenie pojazdu.
Do najczęstszych kar za łamanie przepisów drogowych należą mandaty oraz punkty karne.
Co to są punkty karne?
Punkty karne w Polsce po raz pierwszy pojawiły się w 1993 roku, czyli jeszcze przed powstaniem ustawy o ruchu drogowym. Zaraz obok mandatów punkty karne to największa zmora polskich kierowców. Nakładane są za popełnione wykroczenia i przestępstwa popełnione właśnie w ruchu drogowym.
W naszym kraju punkty może otrzymać tylko polski obywatel. Nie zostanie nimi ukarany obcokrajowiec, który nie posiada karty pobytu. Wyjątek stanowi osoba, która w wyniku łamania przepisów może zostać dodatkowo ukarana zakazem prowadzenia pojazdów.
Wartość i wysokości punktów karnych określa taryfikator punktów karnych.
Za co są nakładane punkty karne na kierowców?
Warto wiedzieć, że punkty karne mogą zostać nałożone na kierowcę równocześnie z mandatem. Wysokość mandatu jest nie tylko zależna od popełnionego wykroczenia, ale również od zarobków pirata drogowego.
Natomiast punkty karne nakładane są w takiej samej wysokości na każdą osobę prowadzącą pojazd i łamiącą przepisy.
Wykroczenia, za które można dostać punkty karne to:
- Nieodpowiednie zachowanie kierowcy wobec pieszych.
- Nieprzestrzeganie znaków drogowych i sygnalizacji świetlnych.
- Niestosowanie się do zasad panujących na skrzyżowaniach i innych miejscach, w których przecinają się drogi.
- Prowadzenie pojazdu z nadmierną prędkością.
- Niezgodne z przepisami wyprzedzanie.
- Łamanie przepisów dotyczących używania świateł zewnętrznych.
- Przewóz osób.
- Narażenie siebie i innych na niebezpieczeństwo lub naruszanie porządku w ruchu drogowym.
- Czyny o charakterze szczególnym.
Ile można dostać punktów karnych za popełnienie konkretnego wykroczenia drogowego?
Kodeks drogowy przewiduje nałożenie punktów karnych na kierowcę w zależności od popełnionego wykroczenia. Najmniejszą ich liczbę można dostać w przypadku gdy podczas łamania przepisów nie zostało narażone bezpieczeństwo, zdrowie i życie kierowcy oraz osób trzecich. Są to np. niewielkie przekroczenie prędkości, niezastosowanie się do niektórych znaków lub wyprzedzanie z nieodpowiedniej strony.
W przypadku wykroczenia, które może stwarzać zagrożenie dla kierowcy lub innych uczestników ruchu drogowego kodeks przewiduje znacznie wyższą liczbę punktów karnych. Będzie to na pewno przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h, niezatrzymanie pojazdu do kontroli przez osobę do tego uprawnioną bądź nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu.
Warto mieć jednak na uwadze, że nie przestrzeganie przepisów kodeksu drogowego nie pozwala kierowcom zbierać dowolnej liczby punktów karnych i cały czas prowadzić pojazdy mechaniczne.
Jeśli kierowca uzbiera określoną liczbę punktów karnych, może dojść do zatrzymania prawa jazdy.
Ile można mieć punktów karnych?
Głównym założeniem punktów karnych jest nie tylko karanie kierowców, ale również uświadamianie im jakie konsekwencje mogą ponieść przez nieprzestrzeganie przepisów. Wielu prowadzących pojazd jest błędnego przekonania, że jeżeli przekroczą delikatnie dozwoloną prędkość lub przejadą na czerwonym świetle, to nic złego się nie stanie.
Bardzo często takie zachowanie wynika ze zbyt dużej pewności siebie lub zwyczajnej brawury. Nakładanie punktów karnych nie może trwać w nieskończoność, ponieważ tym sposobem kierowcy w ogóle nie stosowaliby się do obowiązujących przepisów.
W polskim prawie można nazbierać maksymalnie 24 punkty karne. Jedynie osoby, które dopiero stosunkowo niedawno otrzymały prawo jazdy, mogą mieć ich zaledwie 20.
Przekroczenie punktów karnych – konsekwencje
Uzbieranie określonej liczby punktów karnych nie należy wcale do trudnych zadań. Wystarczy, że kierowca kilkukrotnie źle zaparkuje albo nie będzie stosował się do znaków drogowych.
Po przekroczeniu punktów karnych dochodzi do zatrzymania prawa jazdy, a kierowca musi ponownie zdać egzamin.
W najgorszej sytuacji są kierowcy, którzy mają dokumenty zezwalające na prowadzenie pojazdów różnych kategorii. Przekroczenie punktów karnych zobowiązuje ich bowiem do ponownego zdania wszystkich egzaminów.
Zatrzymanie prawa jazdy może się odbyć na dwóch zasadach. Pierwszą z nich jest zatrzymanie dokumentów przez funkcjonariusza policji w trakcie kontroli drogowej i sprawdzenie liczby punktów CKiP. Policjant musi wydać kierowcy odpowiednie zaświadczenie.
Obecnie jednak kierowcy nie są zobowiązani posiadać przy sobie dokumentu potwierdzającego uprawnień do prowadzenia pojazdu. Nie jest więc możliwe zatrzymanie go. W tym wypadku funkcjonariusz policji sporządza wniosek i kieruje go do odpowiedniego starostwa. Wniosek ma na celu skierowanie kierowcy na ponowny egzamin.
W znacznie gorszej sytuacji są osoby, których limit punktów karnych wynosi 20. Dotyczy to tych, kierowców, którzy prawo jazdy posiadają krócej niż rok. Jeżeli w tym okresie nastąpi przekroczenie punktów karnych, to kierowca nie tylko będzie musiał ponownie zdawać egzamin. W tym wypadku obowiązuje go ponowne odbycie całego kursu.
Przekroczenie punktów karnych – jak odzyskać prawo jazdy?
Zgodnie z założeniami osoba chcąca odzyskać prawo jazdy i mająca mieć możliwość ponownego prowadzenia pojazdu musi udowodnić, że się do tego po prostu nadaje. Jedynym wyjściem jest więc ponowne egzaminu.
Informacja o pozytywnie zdanym egzaminie trafia do odpowiedniego starostwa. W następnym kroku dokument wraca do rąk właściciela.
Ponownie w gorszej sytuacji są osoby, które straciły prawo jazdy w czasie krótszym niż rok od jego otrzymania. W tym wypadku kierowca nie tylko ponownie musi przejść cały kurs, ale również wyrabiać nowy dokument. Bowiem świeżo upieczonym kierowcom prawo jazdy nie zostaje zatrzymane, a odebrane.
Nowy taryfikator punktów karnych – jakie zmiany planowane są w 2021 roku?
W związku z tendencją Polaków do łamania przepisów drogowych i zwiększającej się z roku na rok liczbie wypadków polski rząd postanowił wprowadzić bardziej rygorystyczne kary. Nowy taryfikator punktów karnych przewiduje zwiększenie liczby punktów za niektóre wykroczenia.
Jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z myślą rządzących, za jedno wykroczenie będzie można otrzymać nawet 15 punktów karnych. Wystarczy więc, że kierowca 2 razy popełni dane wykroczenie i już dojdzie do przekroczenia dozwolonej liczby punktów karnych.
15 punktów karnych kierowca będzie mógł otrzymać, chociażby za przekroczenie prędkości powyżej 50 km/h w terenie niezabudowanym lub o więcej niż 50 km/h w terenie zabudowanym.
To jednak nie wszystko. Surowiej karani będą kierowcy prowadzący pojazd pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających, nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu lub wchodzącego na nie.
Lista wykroczeń, za które kierowca będzie mógł dostać 15 punktów karnych, jest znacznie dłuższa. Co więcej, zwiększy się liczba punktów za inne przewinienia drogowe.
Według rządu nowe przepisy mają wejść w życie na początku grudnia 2021 roku.
Osoby na co dzień prowadzące pojazdy zauważają jednak wiele uchybień, które według nich nie są logiczne, a czasami nawet niezrozumiałe.
Największą kontrowersję wzbudza zapis mówiący o tym, że kierowca może zostać ukarany surowiej za kolejne wykroczenia, ale nie za powtórzenie poprzednich.
Wiele osób jest zdania, że nowe przepisy nie do końca zostały przemyślane. Być może jednak ułatwią one prace policji, ponieważ kierowcy będą znacznie bardziej przestrzegali przepisów, nie chcąc stracić uprawnień. Jak to będzie wyglądało w praktyce? Czas pokaże.
