Zakupy to nasza codzienność. Dziś kupujemy nie tylko produkty spożywcze, ale również meble, elektronikę, samochody czy usługi. Jako klienci oczekujemy, że zostaniemy potraktowani z szacunkiem i profesjonalizmem. Sami także staramy się być kulturalni i uprzejmi. Jednak nie zawsze konkretna transakcja przebiega bez komplikacji.
Praca w sprzedaży do łatwych nie należy. Handlowiec codziennie musi się zmierzyć z klientami o różnych charakterach, również tych trudnych i nieuprzejmych. Mimo to stara się spełnić wymogi każdego kontrahenta, nawet jeśli są one dziwne, czy niełatwe do zorganizowania. Jednakże w niektórych sytuacjach sprzedawca odmawia sprzedaży produktu bądź usługi. Czy sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru? Czy ma do tego prawo?
Jak prawnie wygląda odmowa sprzedaży? Czy sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru?
Podobnie jak w przypadku wielu innych kwestii w naszym kraju, odmowa sprzedaży została uregulowana prawnie w Kodeksie karnym wykonawczym.
Kodeks karny wykonawczy to polski akt normatywny, który reguluje zasady wykonywania orzeczeń sądowych w sprawach karnych i wykroczenia. Reguluje także wykroczenia i przestępstwa skarbowe oraz kary porządkowe i środki przymusu, które skutkują pozbawieniem wolności.
Zatem, czy sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru? W przypadku kiedy sprzedawca odmówi sprzedaży, to będzie podlegał pod artykuł 135 Kodeksu karnego wykonawczego. Mówi on że: kto zajmuje się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego lub w przedsiębiorstwie gastronomicznym, ukrywa przed nabywcą towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia sprzedaży takiego towaru, podlega karze grzywny.
Widzimy więc, że bez uzasadnionej przyczyny sprzedawca nie powinien odmówić sprzedaży. Jednak kiedy może to zrobić?
Sklepy spożywcze, a odmowa sprzedaży
Sklepy spożywcze to te, do których uczęszczamy praktycznie codziennie. Co ciekawe nawet w takim sklepie sprzedawca może odmówić sprzedaży klientowi.
Alkohol jest w takich miejscach największym sporem sprzedaży. Kupić go możemy dopiero po ukończeniu 18 roku życia, więc jeśli w sklepie pojawi się klient, który wygląda na nieletniego, chcący kupić alkohol, to sprzedawca poprosi go o dowód osobisty. Jednakże jeśli go nie okaże, to handlowiec ma prawo odmówić sprzedaży, ze względu na przepisy.
Również osoby będące już pod wpływem alkoholu powinny liczyć się z tym, że sprzedawca zrezygnuje z obsługi. Wszyscy chociaż raz widzieliśmy tabliczki, że osobom nietrzeźwym alkoholu w danym sklepie, się nie sprzedaje. Najczęściej spowodowane jest to tym, że ludzie różnie się po nim zachowują. Mogą się awanturować albo stać się agresywni. W takim wypadku mogą zagrażać sprzedającemu. Takie zachowanie źle wpłynie także na renomę zakładu. Ponadto, jeśli nietrzeźwość jest bardzo widoczna, to handlowiec może odmówić sprzedaży klientowi czegokolwiek.
Wyroby tytoniowe również mogą być sporem handlowym. Choć nie ma przeciwwskazań, by sprzedać je dorosłym, to dla nieletnich są zabronione tak samo, jak alkohol. Przedstawiciel sklepu może odmówić sprzedaży.
Mimo że coraz rzadziej praktykuje się sprzedaż „na zeszyt” to jeszcze czasami możemy się z tym spotkać. Sytuacja taka wajczęściej w przypadku małych osiedlowych sklepów. Jeśli konkretna osoba ma „otwarty rachunek” i po raz kolejny przychodzi do sklepu, by wziąć produkty bez płacenia, to handlowiec ma prawo odmówić sprzedaży klientowi bez żadnych oporów.
Odmowa sprzedaży w sklepie odzieżowym — czy sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru?
Choć do sklepów odzieżowych chodzimy rzadziej niż spożywczych, to przecież ubrania również musimy kupować. Moglibyśmy pomyśleć, że przecież nie ma tam rzeczy, których nie moglibyśmy kupić. Nic bardziej mylnego. W sklepach odzieżowych nierzadko spotykamy się z manekinami, które mają eksponować dany towar. W niektórych butikach ciuchy z manekinów nie są przeznaczone na sprzedaż, co powinno zostać zaznaczone odpowiednią informacją. W przypadku, jeśli nie znajdzie się taka adnotacja, to klient ma prawo do zakupu. Jeśli jednak notka została zawarta, to sprzedawca może, a nawet powinien odmówić sprzedaży.
Musimy także wiedzieć, że większość salonów sukien ślubnych oferuje tylko możliwość obejrzenia i przymierzenia kreacji. Modele dostępne na miejscu, nie są na sprzedaż, a suknie są szyte na ich wzór. W takim przypadku przedsiębiorca również może odmówić sprzedaży.
Czasami spotykamy się też z sytuacją, że w zaprzyjaźnionym sklepie sprzedający odkłada rzeczy dla stałych klientów. Musi jednak pamiętać o tym, aby zaznaczyć, że towar jest przeznaczony dla konkretnej osoby. Jeśli tego nie zrobi, to będzie musiał wydać ciuch innemu klientowi, który się nim zainteresuje.
Czy w aptece również można odmówić sprzedaży?
Owszem. Przede wszystkim farmaceuci również mają prawa, które ich chronią. Aptekarz może odmówić wydania leku głównie wtedy, kiedy istnieje ryzyko, że dany medykament może być zagrożeniem dla zdrowia lub nawet życia pacjenta. Kolejną przesłanką do odmówienia sprzedaży środków farmaceutycznych klientowi jest istniejące podejrzenie, że lek zostanie wykorzystany do celów inne niż medyczne.
Ponadto farmaceuta nie może wydać preparatów, jeśli klient nie posiada na nie recepty, a ta jest wymagana. Nie może również sprzedać leku, jeżeli podejrzewa, że recepta została sfałszowana.
Ciekawe jest to, że sprzedawca apteki może odmówić klientowi sprzedaży środków antykoncepcyjnych, powołując się na klauzulę sumienia. Jest to regulacja prawna, która pozwala farmaceutom odmówić sprzedaży bądź wprowadzić do obrotów antykoncepcji, ponieważ używanie jej jest niezgodne z jego sumieniem.
Czy przedsiębiorca prowadzący zakład hotelarski lub gastronomiczny może odmówić świadczenia swoich usług?
Hotele, czy restauracje to obiekty, które najwięcej zarabiają na turystach. Przez co stawiają na wysoką jakość swoich usług i kompetentną obsługę. Jednak czasami zdarza się tak, że zmuszeni są zrezygnować z obsłużenia klienta. Czy sprzedawca może odmówić sprzedaży towaru lub usługi? Jeśli tak, to kiedy?
Restauratorzy, choć z reguły są tolerancyjni i wyrozumiali, to niekiedy muszą być bardzo stanowczy. Najczęściej przedsiębiorca może odmówić sprzedaży posiłków w przypadku konsumentów, którzy są głośni, awanturują się bądź są pod widocznym wpływem alkoholu. W takim przypadku restaurator musi mieć na uwadze dobro innych konsumentów, którzy są w lokalu. Pracownik restauracji, który już obsłużył samego klienta, może odmówić dalszej sprzedaży alkoholu, jeśli widzi, że ma już on dość.
Również hotelarze mogą odmówić zawarcia umowy wynajmu pokoju niektórym klientom. Podobnie jak w przypadku restauracji niemile widziani będą goście, którzy zakłócają spokój innych. Przedsiębiorca woli zrezygnować z obsłużenia jednego klienta niż narażać się na częste skargi pozostałych. Ponadto ma prawo odmowy zawarcia umowy, w przypadku gdy nie ma wolnych miejsc noclegowych.
Inne przypadki, kiedy przedsiębiorca ma prawo odmowy zawarcia umowy bądź sprzedaży produktów
Choć najistotniejsze kwestie miejsca i powody odmowy już poznaliśmy, to warto wspomnieć jeszcze o kilku możliwościach odmowy zawarcia transakcji.
Pracownicy banku podobnie jak hoteli, czy restauracji mogą odmówić obsługi klienta ze względu na jego naganne zachowanie. Osoba pracująca w obsłudze klienta, mimo że powinna być wyrozumiała, to nie ma obowiązku narażać się na obelgi, nieuprzejme traktowanie czy słuchanie pijackiego bełkotu. W takim przypadku grzecznie powinien odmówić świadczenia swoich usług, ze względu na brak szacunku wobec jego osoby.
Chociaż rzadko spotykane to warto napomknąć, że dom handlowy może odmówić sprzedaży broni, na którą klient nie ma pozwolenia. W naszym kraju broń mogą posiadać tylko osoby, które przeszły odpowiednie szkolenia i testy. Jeśli nie posiadają potwierdzających tego dokumentów, to nie posiadają też prawa posiadania broni.
Odmówić sprzedaży przedsiębiorca może również w przypadku konsumentów, którzy chcą kupić element wystroju lokalu, czy rzecz zagrażającą innym.
Sklep może również odmówić sprzedaży w przypadku, kiedy klient wcześniej w nim kradł i teraz znajduje się na „czarnej liście”. Przedsiębiorca musi dbać nie tylko o dobro klienta, ale także o swoje.
W tym artykule nie możemy także zapomnieć o pandemii, która nas dotknęła.
Covid-19 i jego wpływ na handel i usługi
Pandemia zaskoczyła nas w marcu 2020 roku i zmieniła życie wszystkich. W trosce o obywateli Ministerstwo Zdrowia od samego początku szukało rozwiązań, które jak najbardziej miały zmniejszyć ryzyko zachorowania. Wprowadzone przez Rząd obostrzenia znalazły zarówno zwolenników, jak i przeciwników.
Największą burzę wywołały maseczki, którymi trzeba było zasłaniać nos i usta. Choć na początku można było używać chust, szalików itp., to z biegiem czasu zarządzono, że tylko maseczki spełniają swoją funkcję i to z nich mamy korzystać w miejscach publicznych. Co jakiś okres część obostrzeń była zdejmowana i nie musieliśmy nosić maseczek, choćby na ulicy. Jednak w sklepach, transporcie publicznym, czy bankach, nadal mamy obowiązek zakładania maseczek.
Czy bez maseczki nie zrobimy zakupów?
Na chwilę obecną tak powinno być, ze względu na to, że mamy obowiązek noszenia maseczki w sklepie. Jednak nie zawsze się to sprawdza. Osoby, które się zaszczepiły, czują się już całkowicie bezpieczne i nie zakrywają ust i nosa, nawet przychodząc do punktu sprzedaży. Musimy jednak wiedzieć, że ministerstwo zdrowia od początku, nie dawało nam 100-procentowej gwarancji co do skuteczności szczepień, dlatego nadal powinniśmy uważać.
Poza tym ci, którzy od początku pandemii nie respektowali żadnych obostrzeń, robią zakupy bez maseczki, przez cały okres jej trwania.
Czy przedsiębiorca może odmówić sprzedaży klientowi bez maseczki?
Osoba, która prowadzi sklep, a także pracownicy w nim zatrudnieni, powinni klienta stawiać na pierwszym miejscu i robić wszystko, by wyszedł zadowolony i wrócił ponownie. Jednak nie zawsze jest możliwe, co omawialiśmy powyżej.
W przypadku konsumentów, którzy chcą zrobić zakupy bez maseczki, to sprzedawca może odmówić mu obsługi. Jest to uregulowane prawnie w ustawie o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Jednak jeśli sprzedawcy nie przeszkadza brak maseczki, może obsłużyć klienta bez narażania się na konsekwencje prawne. Sklepowy ma prawo do ochrony swojego zdrowia i nie ma obowiązku narażać go.
Handlowiec nie może jednak odmówić sprzedaży klientowi bez maseczki, który ma pewne uzasadnienia do tego, by jej nie nosić.
Co uzasadnia brak maseczki podczas zakupów?
Przede wszystkim klient, który chce zrobić zakupy bez maseczki, powinien przedstawić zaświadczenie lekarskie, które potwierdzi, że zasłanianie ust i nosa jest szkodliwe dla jego zdrowia. W takim przypadku klient może zrobić zakupy bez maseczki. Jednak nie wszyscy sprzedawcy się tym kierują, ponieważ wolą uniknąć ryzyka zakażenia.
Jak widzimy, sprzedawca ma możliwość odmowy zawarcia transakcji w wielu przypadkach. Przede wszystkim musi mieć na względzie swoje dobro, zdrowie i bezpieczeństwo. Powiedzenia: klient nasz pan, nie zawsze może się sprawdzić. W przypadku, jeśli handlowiec źle się czuje przez zachowanie danego klienta, to nie może pozwolić sobie na takie traktowanie. Nie tylko klient powinien czuć się dobrze w punkcie sprzedaży.
