Z pewnością każdy z nas jako konsument stanął kiedyś przed sytuacją, że po zakupie jakiegoś towaru uznaliśmy, że jednak nie jest on dla nas odpowiedni. Być może bluzka, która wyglądała pięknie na zdjęciach w Internecie, nie leży na nas tak, jakbyśmy sobie to wyobrażali. A może po kilku dniach doszliśmy do wniosku, że nie jest nam potrzebny kolejny zegarek.
Wielu klientom w takich sytuacjach przypomina się, że słyszeli kiedyś o prawie do zwrotu towaru w ciągu 14 dni. Niestety – równie wielu z nich jest zdziwionych faktem, że nie przysługuje on w każdym przypadku! Kiedy więc mamy prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni? Jakich procedur musimy dopełnić by mieć 14 dni na zwrot? Przekonajmy się!
Podstawa prawna do 14 dni na zwrot
Na wstępie powiedzmy sobie, skąd tak właściwie wynika prawo do zwrotu towaru w ciągu 14 dni. Uprawnienie to wynika z zapisów art. 27 Ustawy o Prawach Konsumenta. W praktyce oznacza to, że dotyczy ono wyłącznie relacji konsument-przedsiębiorca. Warto w tym miejscu odpowiedzieć sobie na pytanie:
Kim jest konsument? Kto ma 14 dni na zwrot?
Co do zasady konsumentem jest każda osoba fizyczna, nabywająca towar od podmiotu gospodarczego. Czy zatem oznacza to, że jeżeli stroną kupującą również jest przedsiębiorca, to nie przysługuje mu 14-dniowe prawo do zwrotu? Niekoniecznie. Jeżeli bowiem przedsiębiorca nabywa dany towar dla celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą (a więc na własny użytek), również posiada status konsumenta. Tym samym zatrzymuje on prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.
14-dniowy termin na odstąpienie od umowy nie obowiązuje przedsiębiorcy nabywającego towar na potrzeby prowadzonej działalności. Nie ma on również zastosowania wówczas, kiedy nabywamy towar od osoby fizycznej.
W jakich przypadkach można odstąpić od umowy i mieć 14 dni na zwrot?
Wiemy już komu i na podstawie jakich przepisów przysługuje prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni. Przejdźmy zatem do omówienia sytuacji, w których konsument może zwrócić towar. Na wstępie warto podkreślić, że Ustawa o Prawach Konsumenta nie gwarantuje prawa do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni w przypadku zakupów stacjonarnych. Oczywiście niektóre sklepy stacjonarne zezwalają na zwroty towarów. Nie wynika to jednak z przepisów prawa, a z ich wewnętrznych regulaminów. Ustawowe 14-dniowe prawo do zwrotu towaru obowiązuje jedynie w dwóch sytuacjach:
Umowa zawarta na odległość a 14 dni na zwrot
Pierwszym przypadkiem, uprawniającym do zwrotu towaru w ciągu 14-dni, jest zawarcie umowy kupna-sprzedaży na odległość. W praktyce najczęściej dotyczy to zakupów dokonywanych w sklepach internetowych, ale także w inny sposób na odległość, np. przez telefon. Skąd właściwie wynika taki przepis? Uznano bowiem, że jeśli konsument nie ma fizycznej możliwości zapoznania się z produktem – jego dokładnym wyglądem i właściwościami – to powinien on mieć możliwość dokonania jego zwrotu.
Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa
Prawo do zwrotu towaru w ciągu 14 dni mamy również wówczas, gdy kupujemy towar bezpośrednio od sprzedawcy, jednak sprzedaż odbywa się poza lokalem przedsiębiorstwa. W praktyce sprowadza się to do transakcji zawieranych na wszelkiego rodzaju pokazach, czy też za pośrednictwem obwoźnych sprzedawców. Warto podkreślić, że zgodnie z zapisami Ustawy o Prawach Konsumenta, za lokal przedsiębiorstwa uznawana jest nie tylko nieruchomość, gdzie ma on swoją stałą siedzibę. Lokal przedsiębiorstwa to również rzecz ruchoma (np. samochód, przyczepa kempingowa), w której sprzedawca prowadzi działalność, nawet jeśli korzysta z niej tylko okazjonalnie.
Czy muszę podawać przyczynę odstąpienia od umowy, by mieć 14 dnia na zwrot?
Większość z nas zdaje sobie sprawę z możliwości zwrotu towaru, jeżeli jest on uszkodzony lub posiada innego rodzaju wady, nieujawnione w momencie zakupu. W takim przypadku nie ma znaczenia czy towar został zakupiony stacjonarnie, czy na odległość. Każdy konsument ma prawo oddać wadliwy produkt.
Robiąc zakupy w sklepie internetowym, konsument ma jednak prawo odstąpić od umowy w ciągu 14 dni bez podania przyczyny. Oznacza to, że możemy po prostu zmienić zdanie co do chęci nabycia danego towaru, a sprzedawca ma obowiązek przyjąć go, nie pytając o przyczynę. Takiej możliwości nie ma, gdy dokonujemy zakupów w sklepie stacjonarnym. Decyzja o tym, czy sprzedawca stacjonarny przyjmie zwrot towaru, czy też nie, zależy wyłącznie od jego dobrej woli, bądź wewnętrznego regulaminu sklepu.
Co w przypadku, gdy towar jest uszkodzony?
Czy w przypadku, gdy otrzymany towar ma wady, zachowujemy prawo do odstąpienia od umowy? Jak najbardziej. Uszkodzenie towaru nie odbiera konsumentowi prawa do jego zwrotu bez podania przyczyny. To do nas należy zatem decyzja, czy zgłosimy reklamację, czy też po prostu zwrócimy towar. Warto jednak zastanowić się, co będzie dla nas korzystniejsze. Skorzystanie z przepisów dotyczących rękojmi gwarantuje nam odzyskanie wszystkich poniesionych kosztów. W przypadku zwrotu towaru bez podania przyczyny jesteśmy zobowiązani pokryć niektóre z nich (o czym powiemy za chwilę).
Termin zwrotu towaru po odstąpieniu od umowy
Jak już wiemy, termin na odstąpienie od umowy bez podania przyczyny, w przypadku sprzedaży na odległość wynosi 14 dni. Odrębną kwestią natomiast, jest termin fizycznego zwrotu towaru. Nie ma konieczności odsyłania towaru wraz z formularzem odstąpienia od umowy. Należy to jednak zrobić niezwłocznie, najpóźniej w ciągu 14 dni od dnia złożenia formularza.
Nieco inaczej sytuacja wygląda wówczas, gdy sprzedawca zadeklaruje, że samodzielnie odbierze towar od klienta. W takim przypadku nie ma konieczności zachowania 14-dniowego terminu.
Zwrot towaru a zwrot pieniędzy – co pierwsze?
Jak już wspomniano, konsument na zwrot towaru ma 14 dni od daty złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Analogicznie sprzedawca również ma 14 dni na dokonanie zwrotu pieniędzy. Co jednak powinno nastąpić pierwsze?
Warto zaznaczyć, że przedsiębiorca ma prawo wstrzymać się z decyzją o zwrocie środków pieniężnych do momentu otrzymania towaru, bądź przedstawienia przez klienta dowodu na to, że towar został odesłany. Wyjątek stanowi wspomniana wcześniej sytuacja, w której sprzedawca zobowiązał się do odebrania towaru od klienta. W takim przypadku powinien on niezwłocznie zwrócić klientowi środki, bez względu na to, czy odebrał już towar.
14 dni na zwrot, a koszt zwrotu towaru
Wspominaliśmy już, że w przypadku odstąpienia od umowy bez podania przyczyny, jesteśmy zobowiązani do poniesienia niektórych kosztów. Mowa tutaj o kosztach zwrotu towaru do sprzedawcy. To bowiem konsument ponosi koszty zwrotu towaru, jeżeli nie jest on dokonywany na podstawie reklamacji.
Istnieją jednak dwa przypadki, w których to sprzedawca ponosi koszt zwrotu towaru. Dzieje tak wówczas, gdy przed dokonaniem transakcji nie poinformuje on klienta o ewentualnych kosztach zwrotu, bądź sprzedawca dobrowolnie zgadza się na poniesienie tych kosztów. Warto przed zakupem zapoznać się z regulaminem sklepu bądź opisem aukcji. Powinniśmy znaleźć tam wszystkie niezbędne informacje.
Zwrot towaru za pobraniem – czy przedsiębiorca ma obowiązek przyjąć?
Na koniec odpowiedzmy sobie jeszcze na jedno pytanie – co w sytuacji, gdy klient odeśle towar za pobraniem? Niektórzy klienci wymuszają w ten sposób na sprzedawcy termin zwrotu pieniędzy za zakupiony towar. Czy sprzedawca musi przyjąć taką przesyłkę?
Z punktu widzenia Ustawy o Prawach Konsumenta, problem ten nie jest do końca rozstrzygnięty. Jednakże przedsiębiorca ma zagwarantowany 14-dniowy termin na zwrot środków. Wymuszanie na sprzedawcy przyspieszenia zwrotu, poprzez wysyłkę towaru za pobraniem jest zatem niezgodne ze wspomnianym przepisem. Można zatem stwierdzić, że przedsiębiorca nie ma obowiązku przyjęcia takiej przesyłki.
Z drugiej strony niedozwolone jest wprowadzenie do regulaminu sklepu zapisu, że nie przyjmuje on zwrotów towarów odesłanych za pobraniem. Warto jednak, abyśmy jako konsumenci powstrzymali się od stosowania tego typu praktyk. Tak samo, jak naszym prawem jest 14-dniowy termin na zwrot towaru, tak prawem sprzedawcy jest 14-dniowy termin na zwrot pieniędzy. Jeżeli przedsiębiorca respektuje nasze prawa, warto odwdzięczyć się tym samym.
