Zmiana miejsca zamieszkania pociąga za sobą konieczność dopilnowania kilku istotnych spraw. Przede wszystkim powinniśmy zameldować się w nowym miejscu na pobyt stały, bądź czasowy. Ze zmianą meldunku wiąże się z kolei konieczność zgłoszenia tego faktu do różnych instytucji, z których usług korzystamy. Należą do nich przede wszystkim banki i towarzystwa ubezpieczeniowe. Zmianę adresu zameldowania musimy zgłosić także do pracodawcy.
Wiele osób zadaje sobie pytanie: „Czy w związku ze zmianą adresu zameldowania, muszę wymieniać komplet dokumentów?”
Jeszcze do niedawna wymiana dowodu osobistego w przypadku przeprowadzki była oczywista. Nowy wzór tego dokumentu obowiązujący od 2015 roku sprawił, że obecnie nie ma takiej konieczności. Obowiązujące dowody osobiste nie zawierają bowiem informacji na temat adresu zameldowania jego posiadacza.
Jak zatem widzimy, nowy wzór dowodu osobistego obowiązuje od niedawna. Przed rokiem 2015 wymiana tego dokumentu w przypadku zmiany adresu zameldowania była konieczna i zwykle o tym pamiętaliśmy. Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku prawa jazdy. Z pewnością wielu z nas nadal posiada wydany bezterminowo dokument z adresem zameldowania, pod którym od dawna nie mieszkamy. Część osób świadomie nie wymieniała blankietu, z obawy przed utratą bezterminowego dokumentu, inni po prostu o nim zapomnieli.
Czy grożą nam z tego powodu jakieś konsekwencje? Czy jesteśmy zmuszeni do wymiany dokumentu? Przekonajmy się!
Jakie dane zawiera dokument prawa jazdy?
Na początek przyjrzyjmy się temu, jak wygląda obecnie blankiet prawa jazdy. Front dokumentu zawiera dane dotyczące jego posiadacza, takie jak:
- imię i nazwisko;
- zdjęcie;
- numer PESEL;
- data i miejsce urodzenia;
- organ wydający dokument;
- podpis posiadacza;
- numer dokumentu.
Tylna strona dokumentu to z kolei informacje na temat kategorii, które posiada kierowca, wraz z datą wydania dokumentu oraz terminem ważności uprawnień.
Nowy wzór dokumentu
W wymienionych wyżej elementach blankietu prawa jazdy brakuje jednego, który wielu z nas wciąż może odnaleźć na posiadanym dokumencie. Mowa o adresie zameldowania. Nowy wzór prawa jazdy zaczął obowiązywać od 4 marca 2019 roku.
Wszystkie dokumenty wydane po tej dacie nie zawierają informacji o adresie zameldowania kierowcy. Jednocześnie blankiety wydane przed tą datą zachowują ważność. Jeżeli zatem posiadamy „stary” wzór prawa jazdy z adresem zameldowania, nie jesteśmy zmuszeni do jego wymiany.
Nowy wzór dokumentu prawa jazdy to ułatwienie procedur administracyjnych i ukłon w stronę kierowców. Co brak adresu zameldowania oznacza dla posiadacza dokumentu?
Nieaktualny adres zameldowania a wymiana prawa jazdy
Przed 4 marca 2019 roku w przypadku zmiany miejsca zameldowania kierowca musiał wymienić dokument. Zgodnie bowiem z ustawą z dnia 5 stycznia 2011 roku, każda zmiana stanu faktycznego, wymagająca zmian w dokumencie obliguje kierowcę do wymiany prawa jazdy w terminie 30 dni.
W starym prawie jazdy widniała zaś rubryka dotycząca adresu zameldowania. W związku z tym, z powodu zmiany miejsca zameldowania dane widniejące w prawie jazdy stawały się nieaktualne, a kierowca musiał wymienić dokument.
Nowy wzór dokumentu jest zatem sporym ułatwieniem dla kierowców. Brak adresu zameldowania na blankiecie sprawia, że nie trzeba już wymieniać dokumentu w przypadku zmiany miejsca zamieszkania. Dla kierowców jest to spora oszczędność nie tylko czasu, ale i pieniędzy. Wymiana prawa jazdy na nowe to bowiem koszt ponad 100 zł. Ponadto konieczność wymiany dokumentu ze względu na stary adres zameldowania prowadziła często do zamiany bezterminowego dokumentu na terminowy.
Można zatem powiedzieć, że nowy wzór prawa jazdy to zmiana na korzyść wszystkich kierowców. Jeżeli posiadamy stare prawo jazdy z nieaktualnym adresem zameldowania, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę w przypadku kontroli drogowej. Mandat wystawiony na nieaktualny adres zameldowania może przysporzyć nam sporo problemów.
Kiedy muszę wymienić prawo jazdy?
Fakt, że nie trzeba wymieniać prawa jazdy z powodu zmiany adresu zameldowania, nie oznacza, że dokument ten otrzymujemy na zawsze. W dalszym ciągu istnieje szereg sytuacji, w których kierowca musi wymienić dokument.
Przede wszystkim wszyscy kierowcy zobowiązani są do wymiany dokumentu z upływem terminu jego ważności. Od dnia 18 stycznia 2013 roku wszystkie prawa jazdy są terminowe. Większość dokumentów wydawanych jest na okres 15 lat. Wyjątek stanowią dokumenty kierowców mających problemy zdrowotne wymagające powtarzania badań lekarskich. Takim kierowcom prawo jazdy wydaje się na krótszy okres, np. 5 lat, czy nawet 1 roku. Krótszy termin ważności dokumentu obowiązuje również w przypadku niektórych kategorii pojazdów (np. C, C+E, D).
Jakie jeszcze sytuacje są przesłanką do wymiany dokumentu? Prawo jazdy w dalszym ciągu musimy wymienić w przypadku:
- zmiany nazwiska;
- zgubienia lub zniszczenia dokumentu.
Wymiana dokumentu w przypadku zmiany nazwiska
Zmiana danych osobowych jest jedną z przesłanek wymiany prawa jazdy. Na ogół odnosi się do sytuacji zmiany nazwiska po ślubie. Wówczas kierowca ma 30 dni na wymianę dokumentu. Uzyskanie nowego prawa jazdy wymaga wówczas jedynie złożenia wniosku i wniesienia stosownej opłaty – nie ma konieczności powtarzania badań lekarskich.
Wymiana dokumentu po zagubieniu bądź zniszczeniu
Jeżeli zgubiliśmy swój dokument, został nam on skradziony bądź uległ zniszczeniu, możemy uzyskać tzw. wtórnik prawa jazdy. Proces uzyskania nowego dokumentu jest podobny jak w przypadku wymiany z powodu zmiany danych osobowych i również nie wymaga ponowienia badań lekarskich.
A co z dokumentami bezterminowymi?
Powiedzieliśmy sobie już, że wszystkie prawa jazdy wydane po 18 stycznia 2013 roku są dokumentami terminowymi. Z pewnością jednak wielu z nas posiada jeszcze w swoim portfelu dokument bezterminowy. Co w takim przypadku? Czy dokument zostanie z nami już na zawsze?
Na chwilę obecną nie ma obowiązku wymiany bezterminowego prawa jazdy na terminowe. Jest ona zaplanowana na lata 2028 – 2033. Aktualnie nie zostały podane bardziej konkretne informacje na ten temat. Nie ulega jednak wątpliwości, że wszystkie bezterminowe dokumenty będą musiały w konsekwencji zostać wymienione na 15-letnie. Oczywiście w dalszym ciągu każdy kierowca ma obowiązek wymiany dokumentu w przypadku dezaktualizacji danych zawartych w starym prawie jazdy.
Wymiana prawa jazdy – jakie dokumenty?
Bez względu na to, z jakiego powodu wymieniamy prawo jazdy, przed udaniem się do urzędu musimy przygotować następujące dokumenty:
- Wniosek o wydanie prawa jazdy. Znajdziemy go na stronie obywatel.gov.pl lub w wydziale komunikacji urzędu właściwego dla miejsca zamieszkania;
- aktualne zdjęcie – kolorowa fotografia wykonana w pozycji frontalnej o wymiarach 3,5×4,5 cm;
- potwierdzenie wniesienia opłaty;
- dokument tożsamości (do wglądu);
- orzeczenie lekarskie (jeżeli wymagane);
- oryginał prawa jazdy (do wglądu).
Koszt wyrobienia nowego prawa jazdy to obecnie 100 zł 50 gr, gdzie 100 zł to opłata komunikacyjna, a 50 gr to opłata ewidencyjna. Jeżeli w związku z wymianą dokumenty jesteśmy zmuszeni wykonać badania lekarskie, musimy do tej ceny doliczyć koszt badań – około 200 zł.
Czas oczekiwania na nowy dokument wynosi do 9 dni roboczych. W wyjątkowych przypadkach czas ten może wydłużyć się do 2 miesięcy. Status dokumentu możemy w tym czasie sprawdzać za pośrednictwem strony internetowej info-car.pl. Gotowy dokument możemy odebrać osobiście w urzędzie, w którym składaliśmy wniosek.
Konsekwencje jazdy bez ważnego prawa jazdy
Na koniec kilka słów o tym, co grozi nam za jazdę bez ważnego prawa jazdy. To, jakie poniesiemy konsekwencje, zależy od okoliczności. Jeżeli posiadamy ważny dokument, ale nie mamy go przy sobie, nie jesteśmy narażeni na mandat. Od 5 grudnia 2020 roku zniesiony został obowiązek posiadania przy sobie prawa jazdy. W czasie kontroli drogowej policja sprawdzi nasze uprawnienia w bazie CEK.
Inaczej sprawa wygląda, jeżeli nie posiadamy uprawnień, lub zostały nam one czasowo zatrzymane. W pierwszym przypadku grozi nam mandat od 300 do 500 zł. Wysokość grzywny zależy od tego, czy nie mamy uprawnień na daną kategorię pojazdów, czy w ogóle nie posiadamy prawa jazdy. Policja ma prawo również odholować pojazd na nasz koszt. Warto podkreślić, że legitymowanie się przeterminowanym dokumentem, jest równoznaczne z brakiem uprawnień do kierowania pojazdami.
Z kolei, jeżeli nie posiadamy prawa jazdy w momencie prowadzenia pojazdu, bo zostało nam ono czasowo zatrzymane, musimy liczyć się z grzywną w wysokości 500 zł oraz przedłużeniem okresu zatrzymania dokumentu. Jeżeli taka sytuacja powtórzy się trzy razy, dokument zostanie nam odebrany.
Jak zatem widzimy, prowadzenie pojazdu bez uprawnień może mieć przykre konsekwencje. Warto zatem pilnować terminu ważności naszego dokumentu, aby na czas złożyć wniosek i uzyskać nowy blankiet. Pamiętajmy również o wymianie dokumentu w przypadku zmiany danych w nim zawartych. Niezgodność danych osobowych również może być podstawą do ukarania kierowcy mandatem. Na szczęście o najczęstszą dotychczas przyczynę wymiany dokumentu, czyli zmianę adresu zameldowania, nie musimy się już martwić.
