Na rynku funkcjonuje bardzo wiele różnych kalkulatorów odsetek, lecz aby z nich skorzystać, użytkownik musi jednak wiedzieć jakie opcje wybrać. W tej sytuacji będzie decydował, między innymi, pomiędzy różnymi kwalifikacjami odsetek. Warto więc wyjaśnić czym są i jak funkcjonują podstawowe rodzaje odsetek, w tym: odsetki ustawowe, odsetki maksymalne oraz odsetki w transakcjach handlowych.
Odsetki ustawowe
Odsetki jako takie, funkcjonują przede wszystkim w ramach dwóch głównych aktów prawnych: Ustawie z dnia 8 marca 2013 r., o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych oraz Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.), zwanej dalej „kodeks cywilny” lub „KC”, w którym to ustawodawca zdecydował, że odsetki od danej sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy wynika to z czynności prawnej lub ustawy. Podstawą naliczenia odsetek może być również orzeczenie sądu lub innego właściwego organu. Wysokość odsetek może zostać określona wprost w powyższych źródłach. Jeżeli tak jednak się nie stało, ustawodawca zdecydował, jak wyliczać tak zwane odsetki ustawowe, w art. 359:
Wyciąg z przepisów
(kodeks cywilny – definicja odsetek ustawowych)
Art. 359. [Odsetki]
§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.
Ze względu na zmienność danych do wysokości odsetek ustawowych, warto pamiętać o korzystaniu tylko z najnowszych źródeł. Dla wszystkich podatników, którzy nie znają się na tego typu skomplikowanych obliczeniach lub po prostu nie chcą się pomylić, dobrym rozwiązaniem mogą być tak zwane kalkulatory odsetkowe.
Odsetki maksymalne
Ustawodawca zdecydował również, że odsetki mogą wynosić określony, maksymalny, pułap. Zgodnie z art. 359, są to tak zwane odsetki maksymalne. Zgodnie z aktualnymi regulacjami kodeksowymi, wynoszą one dwukrotność odsetek ustawowych.
Wyciąg z przepisów
(kodeks cywilny – definicja odsetek maksymalnych)
Art. 359. [Odsetki]
§ 2¹Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne).
Kalkulatory odsetkowe umożliwiają również skorzystanie z tak zwanych kalkulatorów odsetek maksymalnych. Ich zadaniem jest obliczenie, na podstawie kwoty zobowiązania, maksymalnej wysokości odsetek.
Odsetki w transakcjach handlowych
Trzecim rodzajem odsetek, najczęściej spotykanych w praktyce rynkowej, są tak zwane odsetki w transakcjach handlowych. Ich źródło podatnicy znajdą w Ustawie z dnia 8 marca 2013 r., o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.
Wyciąg z przepisów
Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych
Art. 11b. [Ustalenie wysokości odsetek ustawowych]
Do ustalenia wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych stosuje się stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego obowiązującą w dniu:
1) 1 stycznia – do odsetek należnych za okres od dnia 1 stycznia do dnia 30 czerwca;
2) 1 lipca – do odsetek należnych za okres od dnia 1 lipca do dnia 31 grudnia.
Art. 11c. [Obwieszczenie o wysokości odsetek ustawowych]
Minister właściwy do spraw gospodarki ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych.
Wysokość w odsetek ustawowych w transakcjach handlowych również jest więc zmienna, w zależności od czasu oraz aktualnych regulacji prawnych. Dlatego, ponownie dobrym narzędziem wspomagającym dla podatników, mogą okazać się kalkulatory ustawowe.
