Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest celem dla wielu dłużników. Upadłość konsumencka ma być dla nich sposobem na odcięcie się od długów i rozpoczęciem nowego życia.
Wbrew powszechnym, głównie internetowym, opiniom upadłość konsumencka nie jest dla każdego. Po pierwsze jest kilka przesłanek pozytywnych, które muszą zostać spełniona, aby móc wystąpić skutecznie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Po drugie, istnieją także przesłanki negatywne, których wystąpienie powinno dać nam sygnał, aby zrezygnować z upadłości konsumenckiej.
W niniejszym artykule przedstawię szczegółowe warunki jakie musi spełnić osoba, która chce się ubiegać o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Upadłość konsumencka – na czym polega upadłość konsumencka
Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym, którego podstawowym celem jest oddłużenie dłużnika, który jest w stanie niewypłacalności. Najprościej określić można upadłość jako bankructwo osoby fizycznej.
Upadłość konsumencka ogłaszana jest przez sąd na wniosek złożony przez dłużnika lub wierzyciela. Wniosek o upadłość konsumencką można składać elektronicznie lub w tradycyjnej formie papierowej.
Prawo upadłościowe zakłada możliwość umorzenia zobowiązań dłużnika, aczkolwiek rozmiar potencjalnych umorzeń zależny jest od wielu czynników, które ocenia i weryfikuje sąd decydując o ustaleniu planu spłaty wierzycieli. Ustalenia planu spłaty w pewien sposób spełniają obie funkcje upadłości konsumenckiej umożliwiając częściową windykację należności na rzecz wierzycieli oraz gwarantując dłużnikowi częściowe umorzenie zobowiązań .
Istotne jest, aby wiedzieć, że cały majątek dłużnika wchodzi do masy upadłościowej a upadły traci zarząd nad nim. Syndyk prowadzący postępowanie po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej ma za zadanie doprowadzić do likwidacji majątku upadłego.
O tym jak ogłosić upadłość konsumencką
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej rozpoczyna procedurę upadłościową, aczkolwiek dopiero ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez sąd wiąże się z doniosłością prawną. Po złożeniu wniosku a przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej w sferze prawnej relacji dłużnik – wierzyciel nic się nie zmienia.
W toku postępowania upadłościowego ważą się przede wszystkim losy upadłego/dłużnika. Niemniej postępowanie upadłościowe dotyka również wierzycieli kreując ich relacje prawne z dłużnikiem oraz ograniczając ich prawo do dochodzenia swoich należności od dłużnika.
Sąd upadłościowy bada sprawę na dwóch etapach. Pierwszy raz rozpoznaniu wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Drugi raz przy okazji rozpoznania wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli. Zatem, ogłosić upadłość konsumencką, to pierwszy i ważny etap. Wydarzenia po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej są jednak również bardzo ważne.
Upadłość konsumencka – warunki pozytywne
Upadłość konsumencką może ogłosić tylko osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej będąca w stanie niewypłacalności. Zgodnie z ustawą prawo upadłościowe, niewypłacalność oznacza nieregulowanie wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Upadłość konsumencką w Polsce mogą ogłosić tylko osoby mające w Polsce stałe miejsce zamieszkania. Wniosek dłużnika musi wpłynąć do sądu właściwego według miejsca zamieszkania dłużnika. Profesjonalnie nazywa się to jurysdykcją sądu krajowego.
Ważną kwestię stanowi fakt, że upadłość konsumencka może być ogłoszona przez osoby, które kiedyś prowadziły działalność gospodarczą, ale w momencie składania wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej działalność gospodarcza jest zamknięta.
Upadłość konsumencka – warunki negatywne
Przesłanki negatywne odnośnie spraw związanych z upadłością konsumencką można podzielić na bezpośrednie oraz pośrednie.
Tak jak wspomniałem w poprzedzającym akapicie, upadłości konsumenckiej nie może ogłosić przedsiębiorca, czyli osoba prowadząca działalność gospodarczą oraz taka która jest wspólnikiem w spółkach opisanych w Kodeksie spółek handlowych. W przypadku takich osób wniosek o upadłość konsumencką byłby odrzucony przez sąd. Jest to przesłanka negatywna bezpośrednia.
Kolejną negatywną przesłanką bezpośrednią do upadłości konsumenckiej jest posiadanie majątku znacznie przewyższającego zadłużenie. Wykonywanie upadłości konsumenckiej w takim przypadku jest w teorii możliwe, ale w praktyce zupełnie mija się z celami owej instytucji prawa.
Podobnie jest w sytuacji kolejnej przesłanki negatywnej, która bezpośrednio niweczy możliwość skutecznego oddłużania. Mowa o zbyciu majątku przez dłużnika w ostatnim roku przed dniem złożenia wniosku sądowego o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Taka czynność będzie z mocy prawa nieważna. Wykonywanie zatem upadłości w taki warunkach wydaje się być pozbawione racjonalnego sensu.
W sytuacji, w której dłużnik zbył majątek na ponad rok przed dniem złożenia wniosku o upadłość konsumencką syndykowi będzie przysługiwało powództwo o uznanie takiej czynności za bezskuteczną w stosunku do masy upadłościowej. Jest to pośrednia przesłanka negatywna. Przed złożeniem wniosku trzeba dobrze przeanalizować ryzyka związane z taką opisaną ewentualnością. W obu powyżej opisanych przypadkach chodzi o ochronę przed pokrzywdzeniem wierzycieli.
Sąd na etapie ustalania planu spłaty wierzycieli bada, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności i zadłużenia wskutek rażącego niedbalstwa albo z własnej winy. W przypadku rażącego niedbalstwa mowa jest o działaniu nieumyślnym. Te kwestie mają wpływ na czas trwania planu spłaty wierzycieli, który może być dłuższy w sytuacji wystąpienia tych elementów .
Ważnym elementem jest także struktura zadłużenia. W toku postępowania upadłościowego sąd może dokonać umorzenia części zadłużenia albo postępowanie może zakończyć się całkowitym umorzeniem długów. Umorzenie zobowiązań zależy od wielu czynników. Prawo upadłościowe przewiduje, że pewna grupa zobowiązań nie podlega umorzeniu. Odpowiedzi na pytania związane z tym jakie długi mogą być umorzone musimy szukać w Ustawie Prawo upadłościowe, a konkretnie w art. 491 ze znaczkiem 21 tejże ustawy. Cytując ustawę należy wskazać, że „Nie podlegają umorzeniu zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.”.
Wskazana lista wierzytelności w sprawach o upadłość konsumencką, które nie podlegają umorzeniu jest katalogiem zamkniętym. Nieznajdujące się na niej typy wierzytelności mogą być umarzane w postępowaniach o upadłość konsumencką.
Upadłość konsumencka – mity powszechne
Upadłość konsumencka może być prowadzona w sprawach, w których dłużnik nie ma żadnego majątku jak również wtedy gdy ten majątek jest o wartości przewyższającej sumę długów. W obu przypadkach trzeba jednak dokonać właściwej analizy stanu faktycznego i dobrać odpowiednie narzędzia prawne, aby działać na korzyść dłużnika i w jego interesie.
Upadłość konsumencka nie gwarantuje umorzenia zobowiązań w całości. Sąd może ogłosić bankructwo osoby fizycznej, ale nie musi umarzać wszystkich długów. Warto brać ten fakt pod uwagę decydując o ewentualnym postępowaniu upadłościowym.
Kolejnym mitem żyjącym własnym życie m w internecie jest przekonanie, że brak dochodu po stronie dłużnika gwarantuje umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli. Sąd przy ustalaniu planu spłaty wierzycieli bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, a nie tylko jego rzeczywiste zarobki. Celowe unikanie zatrudnienia nie będzie panaceum na istniejące zadłużenie.
Upadłość konsumencka – dobra rada
Najważniejsze dla osób chcących przeprowadzić upadłość konsumencką powinno być odpowiednie przygotowanie się do tego typu postępowania sądowego oraz nowego stylu życia.
Nieodzowna w takiej sytuacji jest porada prawna u adwokata, który specjalizuje się w upadłości konsumenckiej. Postępowanie upadłościowe ma to do siebie, że oddziałuje na wiele sfer życia dłużnika i popełnienie błędu przy jego prowadzeniu może doprowadzić do efektu odwrotnego niż oczekiwał dłużnik. Konsekwencje ogłoszenia upadłości konsumenckiej są relatywnie szerokie.
Tak naprawdę ogłosić upadłość konsumencką można raz na bardzo długi czas. Dobrze jest nie zepsuć tej wyjątkowej szansy.
