Warzywa odgrywają coraz większą rolę nie tylko w naszych jadłospisach, ale i w generacji przychodu dla polskiej gospodarki. Zgodnie z informacjami zawartymi w broszurze wydanej przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, uprawa warzyw w Polsce w 2017 r. zajmowała 1,6% powierzchni zasiewu, podczas gdy jej udział w wartości towarowej produkcji rolniczej osiągnął 8%. Zauważalne jest zwiększanie wydajności upraw oraz zmniejszanie liczby gospodarstw zajmujących się tą gałęzią rolnictwa.
Rynek upraw szklarniowych w Polsce
W ostatnich latach notuje się zwiększenie procentowego udziału upraw warzyw pod osłoną (tunele foliowe i szklarnie) w całościowej strukturze produkcyjnej tych roślin. Statystyki dobrze ilustrują ten proces: w latach 2004 – 2014 odnotowano wzrost zbiorów warzyw spod osłon z 0,7 do około 1 miliona ton, a wcześniej wspomniany procentowy udział zwiększył się z 12 do 17%. Obserwuje się wzrost areału przeznaczonego na tego typu uprawy (w latach 2011 – 2014 coroczny wzrost o 3%), a niecałe 40% tej powierzchni zajmują szklarnie. Według danych podawanych przez GUS, w 2018 r. w szklarniach wyprodukowano 560,4 tys. ton warzyw, z czego znaczną część stanowią pomidory (418,3 tys. ton) i ogórki (120,8 tys. ton). Pozostałe 21,3 tys. ton obejmuje zbiory m.in papryki czy rzodkiewki. Oczywistym wnioskiem wydaje się zorientowanie polskich właścicieli szklarni na produkcję pomidorów. Nic dziwnego – nasze pomidory cechujące się kwaśniejszym, orzeźwiającym smakiem, cieszą się dużym powodzeniem nie tylko w kraju, ale i zagranicą. Według danych pochodzących z Ministerstwa Finansów stanowiły one aż 37% struktury wartościowej eksportu warzyw z Polski w 2017 r. Co ciekawe, aż 72% pomidorów pochodziło z upraw pod osłonami. Najczęstszym kierunkiem eksportu tego produktu są:
- Hiszpania,
- Niemcy,
- Wielka Brytania,
- Białoruś.
Jeśli chodzi natomiast o drugie najczęściej uprawiane w szklarniach warzywo, czyli ogórki, to jego eksport jest zjawiskiem dość marginalnym, ze względu na fakt, iż jest ono przeznaczone w Polsce do wykorzystania w przemyśle spożywczym i konsumpcji bezpośredniej.
Wyposażenie profesjonalnych upraw szklarniowych
W tym miejscu warto pochylić się nad zagadnieniem jakim jest wyposażenie szklarni. Jest to o tyle ciekawe, że pryncypia o których należy pamiętać są takie same zarówno w przypadku upraw na dużą skalę, jak i w przypadku przydomowej, niewielkiej konstrukcji. Mimo, że w tej branży zachodzą duże zmiany i z roku na rok pojawiają się nowe technologie wypierające stare rozwiązania, to pewne zasady pozostają nienaruszone:
- Kluczową kwestią o którą należy zadbać jest odpowiednie oświetlenie. Dzięki odpowiedniemu systemowi oświetleniowemu można poradzić sobie z problemem zbyt małego nasłonecznienia oraz zapewnić możliwość funkcjonowania szklarni zimą. Gdy zadbaliśmy już o światło, nie można zapomnieć o cieniu – w zaawansowanych budynkach szklarniowych wykorzystuje się odpowiednie środki cieniowania, którymi pokrywa się szkło lub folię, dzięki czemu można zredukować ilość promieniowania dochodzącego do roślin.
- Wspomniano wcześniej, że uprawy mogą funkcjonować również zimą. W celu zapewnienia im odpowiednich warunków należy zastosować instalację grzewczą. Najpopularniejszym rozwiązaniem jest wykorzystanie gorącej wody rozprowadzanej w rurach po całej powierzchni szklarni. Istnieje również bardziej nowoczesna metoda oparta o ogrzewanie podłoża szklarni. Gwarantuje ona szybsze tempo wzrostu warzyw.
- Aby mogły one w ogóle rosnąć, niezbędne jest ich odpowiednie nawodnienie. Wykorzystuje się w tym celu system zraszaczy regulowany w sposób automatyczny. Oprócz dostarczenia roślinom wymaganej ilości wody, należy również zaaplikować właściwy nawóz. Dobiera się go mając na uwadze zawarte w nim mikroelementy, gdyż mogą one w znacznym stopniu usprawniać uprawę, np. do nawożenia pomidorów wykorzystuje się środki zawierające bor.
- Równie istotnym aspektem z perspektywy gospodarstwa szklarniowego jest niwelowanie negatywnego wpływu czynników zewnętrznych na uprawę. Zbyt wysoki poziom wilgoci w powietrzu sprzyja powstawaniu pleśni i innych grzybów, dlatego też do profesjonalnych szklarni implementuje się zaawansowane systemy wentylacji. Z kolei szkodniki w postaci choćby mszyc czy skośników pomidorowych zwalcza się lampami owadobójczymi, opryskami specjalnymi środkami czy zabezpieczeniami w postaci lepu lub siatki.
Wymienione elementy nie stanowią oczywiście całości wyposażenia profesjonalnej uprawy szklarniowej, w którym aż roi się od detali zależnych indywidualnie od potrzeb właściciela, natomiast tworzą fundament gospodarstwa szklarniowego.
Największe szklarnie w Polsce
W Polsce obserwowalna jest tendencja wzrostowa zainteresowania szklarniową uprawą warzyw. Spośród wielu firm w tej branży, szczególną uwagę należy zwrócić na PPO Siechnice należące do grupy Citronex oraz Vegapol.
- PPO Siechnice – jeden z największych producentów warzyw szklarniowych. Jego szklarnie należą do najnowocześniejszych w kraju, a łączna powierzchnia plantacji wynosi ponad 60 hektarów. Firma ta chlubi się wieloma odmianami najwyższej jakości pomidorów, w tym wyjątkowej Tomimaru Muchoo. Dech w piersiach zapierają nocne zdjęcia oświetlanej 18 godzin na dobę uprawy w Siechnicach – pomarańczowa łuna pochodząca stamtąd robi naprawdę ogromne wrażenie.
- Vegapol – kolejna z potęg polskiej branży szklarniowej. Plantacje należące do niej zajmują ponad 35 hektarów. Vegapol koncentruje się głównie na uprawie pomidorów i ogórków, ale dostarcza również papryki czy bakłażanów. Firmę tę uznaje się za wiodącego producenta pomidorów malinowych w Polsce.
Wszystko wskazuje na to, że znaczenie gospodarstw szklarniowych w krajowym rolnictwie będzie rosnąć. Przedsiębiorstwa prześcigają się w stosowaniu coraz to nowszych technologii, które mają zapewnić najwyższą jakość i nieprzerwaną produkcję warzyw, aby klienci mogli cały rok cieszyć się ich fantastycznym smakiem. Wydaje się, że przyszłość tej branży rysuje się w różowych barwach.
