Prawo cywilne wyróżnia się spośród innych gałęzi prawa. Istotną cechą prawa cywilnego jest to, że przestępstwa w większości przypadków nie są ścigane z urzędu. Oznacza to, że chcąc dochodzić swoich spraw, sam zainteresowany musi zgłosić nieprzestrzeganie prawa i dochodzić swoich racji przed sądem. Wiele spraw cywilnych niestety rozgrywa się pomiędzy najbliższymi członkami rodziny. Decydując się na założenie sprawy cywilnej, powód powinien mieć świadomość, że może mieć później problem naprawić nadszarpniętą relację.
Na batalię sądową z rodziną najczęściej decydują się ci, którzy nie widzą innego wyjścia. Czują się pokrzywdzeni i chcą zgodnie z prawem uzyskać to, co się im należy.
W prawie cywilnym bardzo często przeprowadzane są rozwody. Także toczą się walki o prawa do dzieci bądź sąd rozpatruje sprawy związane z podziałem majątku.
Z tego artykułu można będzie się dowiedzieć, jak wygląda dziedziczenie spadku, w przypadku gdy małżonkowie podpisali intercyzę.
Co to jest intercyza?
Intercyzę najczęściej podpisują pary, które zamierzają wstąpić w związek małżeński. Jest to umowa między nimi która reguluje sytuację majątkową obu stron.
Po zawarciu małżeństwa powstaje wspólność majątkowa. Oznacza to, że wszystkie nabyte rzeczy i zarobione pieniądze w równej części należą się obu małżonkom. Jeśli para nie chce, aby obowiązywała ich ta wspólność, to właśnie wtedy decyduje się na podpisanie intercyzy. W Polsce można podpisać również inne rodzaje intercyzy, o czym można przeczytać poniżej.
Rodzaje intercyzy
Dawniej intercyza miała zabezpieczać majątek małżonków, który powstał w trakcie trwania małżeństwa. Najczęściej decydowały się na to pary, których status materialny znacząco się różnił. Obecnie intercyza szerzej reguluje posiadany przez małżonków majątek.
- Rozszerzenie wspólności ustawowej. To intercyza, dzięki której majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa będzie zaliczany jako wspólna własność. Jednakże nie wszystkie dobra mogą podlegać pod tę intercyzę.
- Ograniczenie wspólności ustawowej przez intercyzę. W tym przypadku każdy z małżonków może wybrać dowolne dobra, które podczas trwania małżeństwa będą wyłącznie własnością właściciela.
- Intercyza ustanawiająca pełną rozdzielność przed małżeństwem. To najczęściej podpisywana intercyza. Majątek nabyty przed ślubem pozostaje własnością każdego z małżonków. Według prawa nie wiąże ich żadna wspólnota majątkowa.
- Rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Ten dokument jest podpisywany wówczas, gdy jeden ze współmałżonków nie mógł powiększać posiadanego majątku w czasie trwania rozdzielności. Taka sytuacja może mieć miejsce, np. kiedy małżonek musi przejąć obowiązki rodzinne.
Należy jednak pamiętać, że żadna z intercyzy nie zwalnia małżonków z obowiązków łożenia na rodzinę. Jeśli para posiada dzieci, to oboje zmuszeni są na miarę własnych możliwości je utrzymywać.
Czy można podpisać intercyzę po zawarciu małżeństwa?
W większości przypadków pary regulują rozdzielność przed zawarciem związku małżeńskiego. Jednak niekiedy sytuacja życiowa zmusza ich do podziału majątku już po ślubie. Na szczęście polskie prawo na to zezwala. Przed ustanowieniem rozdzielności majątkowej sąd przyznaje konkretne dobra każdemu z małżonków. Po wszystkich ustaleniach każda ze stron może zarządzać przyznaną częścią majątku oraz tym, co nabędzie po rozdzielności według własnego uznania.
Czy ustanowienie separacji oznacza podział majątku?
Podczas gdy małżonkowie się nie dogadują i doszło do trwałego rozkładu pożycia, to małżonkowie decydują się na separację. Ustalenie separacji przez sąd jest równoznaczne z powstaniem rozdzielności majątkowej. Jeśli jednak małżonkowie postanowią do siebie wrócić, to sąd uchyli postanowienie o separacji. Małżonkowie ponownie będą posiadali wspólność majątkową. Niektóre pary decydując się na powrót do siebie, wnoszą o pozostawienie rozdzielności majątkowej. W większości przypadków sąd przystaje na taki wniosek.
Czy istnieją jakieś ograniczenia w intercyzie? Jak ją zawrzeć?
Aby intercyza była zgodna z prawem, należy podpisać ją w obecności notariusza. Małżonkowie mają możliwość dopisywania do niej kolejnych dóbr, wprowadzania zmian lub podpisywania nowej intercyzy. Ważne jest jednak, aby każdy dokument był sporządzany notarialnie.
Intercyza nie tylko pozwala ustalić rozdzielność majątkową. Może również ochronić jednego z małżonków przed spłatą zadłużeń drugiego. Jeśli para nie podpisała intercyzy, a jedna ze stron narobi długów, to według prawa spłacać je muszą obie strony. Jest to spowodowane tym, że ich majątek jest wspólny, a w tym także wynagrodzenie za pracę.
Jeśli intercyza została podpisana, to każdy swoje zobowiązania musi spłacać sam. Ważne jest jednak to, aby intercyza weszła w życie, zanim powstanie dług.
Jeśli intercyza dzieli majątek małżeński, to jak wygląda dziedziczenie, jeśli któreś z małżonków umrze?
Jakie rodzaje dziedziczenia można wyróżnić?
W Polsce obowiązuje prawo spadkowe. Ta gałąź zajmuje się uregulowanie praw i zobowiązań zmarłego. Można wyróżnić dwa rodzaje dziedziczenia:
- Testamentowe, czyli osoba zmarła pozostawiła ważny i zgodny z prawem testament, w którym przepisuje swoje dobra materialne na rzecz innych osób.
- Ustawowe ma miejsce wtedy, kiedy zmarły nie pozostawił testamentu, jest on nieważny bądź spisani w nim spadkobiercy nie chcą lub nie mogą odziedziczyć spadku. W tym przypadku pierwszeństwo do otrzymania spadku mają dzieci oraz współmałżonek w równych częściach.
Osobom blisko związanym ze zmarłym, którym nie podoba się spisany testament lub nie wierzą w jego autentyczność, przysługuje prawo do próby jego unieważnienia. W takiej sytuacji należy wnieść sprawę do sądu i skorzystać z pomocy adwokata. Sprawy spadkowe mogą trwać nawet kilka lat.
Czy w spadku można otrzymać wyłącznie dobra i czy można odmówić przyjęcia spadku?
Prawo spadkowe wbrew pozorom nie jest wcale proste. Istnieje bowiem wiele ustaw i norm prawnych, które mogą być zaskakujące. Zmarły spisujący swój testament przekazuje zebrany majątek w wyznaczone przez siebie ręce. Raczej rzadkością są testamenty, w których osoby zmarłe wspominają o swoich zadłużeniach i zobowiązania. W przypadku przyjęcia spadku przez konkretną osobę dostanie ona nie tylko dobra materialne, ale również ewentualne długi. Jak się przed tym uchronić?
Gdy spadkobierca zostanie poinformowany o tym, że należy mu się spadek, to ma sześć miesięcy na podjęcie decyzji co z nim zrobić. Jeśli oprócz majątku, przyjdzie mu spłacać kolosalne długi, to ma prawo odmówić przyjęcia spadku.
Istnieje również możliwość dziedziczenia z dobrodziejstwem inwentarza. Jest to przyjęcie spadku wraz z zadłużeniami zmarłego. Jednak w tym przypadku spadkobierca decyduje się na spłatę długów zmarłego w równowartości otrzymanego spadku. Ta forma dziedziczenia jest również stosowana, gdy spadkobierca przez pół roku nie określi czy przyjmuje spadek.
Rozdzielność majątkowa a dziedziczenie spadku
Według polskiego prawa pierwszeństwo w dziedziczeniu majątku po zmarłym mają dzieci oraz współmałżonek. Podział spadku przebiega w następujący sposób: połowa należy się małżonkowi a druga dzieciom. Nieistotna jest ilość posiadanych dzieci przez zmarłego. Jeśli miał on czworo dzieci, a współmałżonek nadal żyje, to połowa spadku przypada partnerowi, a druga zostaje podzielona po równo na dzieci. W tym wypadku każde z dzieci otrzyma 0,125 części spadku.
Jednak czy małżonkowi należy się spadek, jeśli wcześniej para podpisała intercyzę?
Tak. Intercyza obowiązuje małżonków tylko podczas trwania i małżeństwa oraz dopóki żyją. W przypadku śmierci jednego małżonka drugiemu przysługuje pełne prawo do dziedziczenia po nim.
Intercyza nie ma również żadnego wpływu na dziedziczenie przez dzieci zmarłego.
Otrzymanie spadku przez małżonka, jeśli nie został uwzględniony w testamencie
W przypadku dziedziczenia ustawowego współmałżonkowi przysługuje spadek bez względu na to, czy intercyza została podpisana. Co się dzieje, jeśli zmarły nie życzył sobie by małżonek odniósł jakiekolwiek korzyści podczas podziału spadku?
Człowiek, który pozostawia po sobie dobra materialne, ma prawo do tego, by określić, komu będą one przysługiwać, gdy on odejdzie. Jednak nie całkowicie. Gdy jeden z małżonków spisał przed śmiercią testament, nie uwzględniając drugiego do udziału w spadku, to tej stronie małżeństwa przysługuje prawo do zachowku. Również w tym przypadku nie ma znaczenia, czy w trakcie trwania małżeństwa została zawarta intercyza.
Rozdzielność majątkowa a prawo do renty rodzinnej
Każdy z małżonków ma możliwość otrzymać rentę rodzinną po zmarłym, jeśli ukończył 50 lat. Aby otrzymać świadczenie, należy napisać oświadczenie, w którym żyjący małżonek zaręcza o zachowaniu w trakcie małżeństwa jednej z następujących więzi:
- duchowej;
- materialnej;
- fizycznej.
Jeśli małżeństwo w trakcie związku lub przed jego zawarciem spisało intercyzę, to również istnieje możliwość otrzymania renty rodzinnej. W takim wypadku wystarczy oświadczenie małżonka o zachowaniu więzi duchowej lub fizycznej.
