Każdy z nas może zachorować, choroba zaś może spowodować niezdolność do pracy. Jeśli lekarz uznaje, że dane schorzenie uniemożliwia pracownikowi świadczenie pracy, powinien wystawić zwolnienie lekarskie. W trakcie zwolnienia lekarskiego, pracownika nie powinno być w pracy. Nie może też on świadczyć pracy u innych pracodawców. Nawet jeśli dorabia na umowę zlecenie czy umowę o dzieło, powinien przez okres zwolnienia zaprzestać działań, do których zobowiązuje go i taka umowa. Wyjątkiem jest zwolnienie, lekarskie, z adnotacją, że dana praca może być wykonywana. Ile można być na zwolnieniu lekarskim? To zależy od wielu czynników. Odpowiedź ile można być na zwolnieniu lekarskim w dalszej części artykułu.
Zwolnienie lekarskie ze wsteczną datą. Czy jest możliwe?
Są sytuacje, w których czeka się kilka dni na termin wizyty u lekarza. Dopiero zaś w jej trakcie lekarz wystawia zwolnienie lekarskie określane w skrócie jako L4. Pytanie, jakie nasuwa się od razu, jest oczywiste. Czy lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie z datą wsteczną?
Wydawać by się mogło, że takie zwolnienie pracownika z obowiązku wykonywania prac nie jest możliwe. Nie jest tak. Jak mówią przepisy, można być na zwolnieniu lekarskim wystawionym ze wsteczną datą. Lekarz jednak nie może wystawić takiego zwolnienia wstecz na więcej niż trzy dni do tyłu.
Wyjątkiem jest zwolnienie od psychiatry. Tu przepisy stanowią inaczej. Możliwe jest wsteczne zwolnienie od psychiatry nawet na więcej niż na trzy dni wstecz, wiele jednak zależy od konkretnej sytuacji, choroby i zakresu koniecznego leczenia. Jeśli pracownik przyniesie pracodawcy takie zwolnienie lekarskie z prawidłową wsteczną datą, wszystko będzie zgodne z prawem, a wynagrodzenie chorobowe za ten czas będzie pracownikowi przysługiwać, bez względu na to, na ile dni zostało wystawione zwolnienie.
W jakim terminie trzeba dostarczyć zwolnienie pracodawcy?
O fakcie otrzymania zwolnienia lekarskiego, pracownik świadczący pracę na podstawie umowy o pracę, powinien zawiadomić pracodawcę bez zbędnej zwłoki. Jest to konieczne choćby po to, by pracodawca mógł zaplanować zastąpienie pracownika innym, wprowadzić konieczne zmiany w grafiku innych pracowników. Takie zawiadomienie może być nawet telefoniczne, byle było skuteczne. Nie oznacza to jednak, że pracodawcy nie trzeba już dostarczać zwolnienia lekarskiego. Jest to konieczne. Zwolnienie lekarskie z pracy należy dostarczyć pracodawcy w terminie siedmiu dni, nie później.
Zwolnienia lekarskiego nie trzeba dostarczać osobiście
Warto pamiętać, że bez względu na to, czy jest to długie zwolnienie lekarskie, czy też niezbyt długie zwolnienie lekarskie, nie ma obowiązku dostarczania go osobiście. Pracownik nierzadko przecież nie miałby możliwości spełnienia takiego obowiązku. Jako przykład tu można podać choćby fakt pobytu w szpitalu lub pogorszenia stanu zdrowia na tyle, że nie ma możliwości wyjścia z domu i pojechania ze zwolnieniem do pracodawcy. Warto też wiedzieć, że pracownik nie ma prawa wręcz pojawić się w miejscu pracy ze zwolnieniem, jeśli cierpi na jakąś chorobę zakaźną.
Jak dostarczyć pracodawcy krótkie lub długie zwolnienie lekarskie?
Nie ma znaczenia czy to długie zwolnienie lekarskie, czy krótkie. Każde można na przykład wysłać pocztą, najlepiej za potwierdzeniem odbioru lub choćby listem poleconym. Taka forma dostarczenia zwolnienia lekarskiego jest też polecana z innego powodu. Na liście znajduje się data wysyłki. Jest to oczywistym dowodem dotrzymania obowiązku dostarczenia zwolnienia w terminie 7 dni od jego wystawienia. Krótkie lub długie zwolnienie lekarskie może też zanieść pracodawcy ktokolwiek z rodziny chorego czy też którykolwiek ze znajomych. Takie dostarczenie zwolnienia lekarskiego też jest dozwolone.
O czym warto pamiętać na zwolnieniu lekarskim?
To, ile można być na zwolnieniu lekarskim, ma oczywiście duże znaczenie. Dużo ważniejsze jednak od tego, ile można być na zwolnieniu lekarskim, jest przestrzeganie zaleceń, które są na nim wymienione. Warto pamiętać, że pracownikowi, który przebywa na zwolnieniu lekarskim, przysługuje wynagrodzenie chorobowe. Jeśli przepisy nie stanowią inaczej, otrzyma on co miesiąc 80 procent swojego wynagrodzenia. Będą to pieniądze wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Także ZUS jednak ma uprawienia do sprawdzenia, czy pracownik przestrzega warunków zwolnienia. Może choćby odwiedzić pracownika w domu, by upewnić się, że rzeczywiście tam jest. Może też użyć wszelkich innych i zgodnych z prawem metod, by zyskać pewność, że pracownik rzeczywiście jest na L4 i jako taki powinien otrzymywać wynagrodzenie chorobowe.
Jeśli ZUS zyska wiedzę, że pracownik nie przestrzega warunków zwolnienia chorobowego, może wezwać go do złożenia wyjaśnień. W niektórych przypadkach po prostu zażądać zwrotu wynagrodzenia chorobowego, oczywiście wraz z odsetkami za zwłokę. Jeśli fakty są oczywiste i potwierdzają, że pracownik nie przestrzegał zasad zwolnienia chorobowego, odwołanie od decyzji o zwrocie środków nie ma sensu, bowiem nie przyniesie to żadnych skutków. Pieniądze trzeba będzie po prostu zwrócić.
Nie warto bagatelizować pewnych kwestii
Wielu pracowników przebywających na zwolnieniu lekarskim, bagatelizuje to, że muszą się dostosować do tego, co zalecił lekarz. Już nieobecność pracownika w domu, jeśli lekarz zalecił leżenie w łóżku, może być powodem żądania przez ZUS zwrotu wynagrodzenia chorobowego. Oczywiście pracownicy ZUS, nie muszą pracownika odwiedzać w domu. Znane są przypadki wzywania do złożenia wyjaśnień, a potem wezwań do zwrotu wynagrodzenia chorobowego. To tylko po analizie tego, co pracownik przebywający na L4 zamieszczał w portalach społecznościowych. Zdarzają się zdjęcia z wycieczek, a nawet pobytów wakacyjnych, wykonane i zamieszczane w tych dniach, w których pracownik powinien przebywać w domu na zwolnieniu chorobowym. Zwrot wynagrodzenia chorobowego jest w tej sytuacji czymś oczywistym i koniecznym. Jeśli nie nastąpi, ZUS rozpocznie postępowanie windykacyjne.
Przekroczenie terminu dostarczenia zwolnienia. Jakie są konsekwencje?
Zwolnienie lekarskie z pracy można oczywiście dostarczyć nawet kilka dni po upływie obowiązkowego siedmiodniowego terminu. Takie zwolnienie lekarskie z pracy nie będzie wiązać się dla pracownika z bardzo poważnymi konsekwencjami. Nikt nie zwolni pracownika z tego powodu, że nie dostarczył swojego zwolnienia lekarskiego w terminie siedmiu dni. Każdy dzień zwłoki jednak będzie wiązał się z wypłatą niższego wynagrodzenia chorobowego. Warto więc mimo wszystko przestrzegać terminu i robić wszystko, by zwolnienie lekarskie z pracy dostarczyć w terminie siedmiu dni.
Nie można też zapominać, że ten termin nie obejmuje tylko dni roboczych. Jeśli zwolnienie zostało wystawione na przykład w czwartek, należy je dostarczyć pracodawcy do kolejnego czwartku. Nie zaś uznawać, że skoro chwilę po wystawieniu zwolnienia były dni wolne, można ten termin przekroczyć.
Oczywiście zwolnienie powinno być dostarczone w oryginale. Wszelkie kopie zwolnienia, a tym bardziej wysyłanie przez Internet skanu zwolnienia, nie ma sensu. Zgodnie z przepisami prawa, ksero dokumentu nie jest dokumentem i nie może za dokument być uznane. Oczywiście można się pokusić o potwierdzenie zgodności kopii zwolnienia z oryginałem. To jest możliwe choćby u notariusza, takie działanie jednak nie ma sensu i powoduje niepotrzebne koszty.
Jak długo można być na zwolnieniu lekarskim?
Wielu pracowników nie ma tak naprawdę pojęcia, ile dni można być na zwolnieniu lekarskim. Nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie, bowiem to jak długo można być na zwolnieniu lekarskim, zależy od wielu czynników. Kobiety w ciąży na przykład mogą pozostawać na zwolnieniu lekarskim przez cały czas jej trwania. To wyjątkowo długie zwolnienie lekarskie może być oczywiście później przedłużone choćby o urlop wychowawczy.
W każdej innej sytuacji pracownik może mieć zwolnienie lekarskie z pracy przez maksymalnie 182 dni. Może się jednak okazać, że tak długie zwolnienie lekarskie uprawnia do rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę.
Taka sytuacja jest możliwa, jeśli pracownik był zatrudniony w zakładzie pracy bardzo krótko i szybko postarał się o długie zwolnienie lekarskie. Dla przykładu. Jeśli pracownik jest zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż sześć miesięcy, a zwolnienie, które przyniósł, ma trwać więcej niż trzy miesiące, pracodawca, zgodnie z przepisami prawa pracy, może takiego pracownika po prostu zwolnić.
Jeśli pracownik przekracza 182 dni zwolnienia chorobowego, musi przejść na świadczenie rehabilitacyjne. Może oczywiście w tym czasie, a nawet powinien robić wszystko, by powrócić do zdrowia i do pracy. W takiej sytuacji jednak powrót do pracy będzie związany z koniecznością wykonania wszelkich badań potwierdzających, że pracownik nadal może pracować na danym stanowisku pracy. Dopiero gdy lekarz stwierdzi, że jest to możliwe, pracodawca może skierować pracownika do pracy. W innym przypadku nie wolno mu tego zrobić.
Zwolnienie z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy
Zdarza się także, że pracownik ma nieusprawiedliwione nieobecności w pracy, a dopiero później odchodzi na krótkie lub długie zwolnienie lekarskie. W takiej sytuacji nawet długie zwolnienie lekarskie nie ochroni pracownika przed zwolnieniem. Jeśli z innych przyczyn niż zwolnienie lekarskie, pracownika w pracy nie było niż miesiąc, pracodawca oczywiście może go zwolnić.
