Czarna lista dłużników to potoczne i nie zawsze uprawnione określenie rejestru dłużników prowadzonego przez Biuro Informacji Gospodarczej. W artykule wyjaśnimy, jak działają rejestry dłużników, kto może do nich trafić i jakie są konsekwencje znalezienia się na liście.
Zatory płatnicze to zmora przedsiębiorców. Choć przyczyn może być wiele, jedną z najbardziej powszechnych są opóźnienia w płatnościach ze strony kontrahentów. Jak wynika z danych BIG InfoMonitor (badanie Skaner MŚP zrealizowane na zlecenie BIG InfoMonitor przez Keralla Research w 3 kwartale 2020 r.), aż jedna trzecia mikro, małych i średnich firm wskazuje, że w ciągu ostatnich sześciu miesięcy odbiorcom ich towarów i usług zdarzało się opóźniać płatności przez ponad 60 dni. Tak długie, regularnie występujące opóźnienia mogą skutkować potężnym zachwianiem płynności finansowej. Co zrobić, aby zminimalizować ryzyko nawiązania współpracy z niewypłacanym podmiotem? Skutecznym sposobem na zmniejszenie ryzyka towarzyszącego nawiązaniu transakcji biznesowej jest sprawdzanie potencjalnych kontrahentów w rejestrze dłużników.
Czym są rejestry dłużników?
Rejestry dłużników, zwane także czarnymi listami lub listami zadłużonych to rejestry prowadzone przez Biura Informacji Gospodarczej. Zawierają negatywne informacje gospodarcze na temat niespłacanych zobowiązań przedsiębiorców i konsumentów. Nazwa czarna lista nie zawsze jest uprawniona, ponieważ Rejestr BIG InfoMonitor oprócz negatywnych informacji gospodarczych zawiera także informacje pozytywne, czyli informacje o zobowiązaniach spłaconych w terminie bądź z opóźnieniem nieprzekraczającym 30 dni. Nazwy czarna lista dłużników można ewentualnie użyć jedynie w odniesieniu do części rejestru zawierającej negatywne informacje gospodarcze.
Kto i kiedy może trafić do rejestru dłużników?
Wierzyciel – przedsiębiorca może wpisać do rejestru dłużników dane swojego kontrahenta, zarówno przedsiębiorcy jak i konsumenta.
Aby dokonanie wpisu było możliwe, kwota zadłużenia musi wynosić co najmniej:
- 200 zł — w przypadku osób fizycznych,
- 500 zł — w przypadku firm.
Od momentu wymagalności powinno minąć co najmniej 30 dni.
Zadłużenie może wynikać z określonego stosunku prawnego pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. Może być to np. umowa lub faktura. W takim przypadku na 30 dni przed dokonaniem wpisu wierzyciel ma obowiązek wysłania dłużnikowi wezwania do zapłaty z ostrzeżeniem o zamiarze wpisania jego danych na czarną listę.
Rada: w przypadku długów potwierdzonych tytułem wykonawczym kwota zaległości i okres wymagalności nie mają znaczenia (zarówno w przypadku przedsiębiorców, jak i konsumentów). Co najmniej 14 dni przed dokonaniem wpisu wierzyciel powinien jednak wysłać dłużnikowi (lub dostarczyć osobiście) wezwanie do zapłaty z informacją o planowanym wpisie.
Jakie informacje znajdują się w rejestrze?
W rejestrze dłużników BIG znajdują się negatywne informacje gospodarcze na temat przedsiębiorców i konsumentów. Są to niespłacone zobowiązania finansowe, których termin wymagalności (przeterminowanie) minął przed co najmniej 30 dniami, wraz z informacją o wierzycielu (pod warunkiem, że nie zastrzegł swoich danych) i dłużniku.
Dlaczego warto zaglądać do rejestru?
Sprawdzając dane potencjalnego kontrahenta na liście zadłużonych, dowiesz się, czy przedsiębiorca (lub konsument) nie figuruje przypadkiem na liście dłużników, którzy nie wywiązali się terminowo ze swoich zobowiązań względem innych podmiotów — banków, firm pożyczkowych, leasingodawców, ubezpieczycieli, dostawców energii elektrycznej czy kontrahentów. Jeśli ma „czystą kartę”, prawdopodobieństwo opóźnień płatniczych można uznać za mniejsze niż w przypadku przypadkowego klienta bez żadnej historii. Jeśli okaże się, że jest wpisany do BIG jako dłużnik (ma negatywną informację gospodarczą) — ryzyko istotnie wzrasta. Z kolei, jeśli ma wpisane pozytywne informacje gospodarcze, to również może świadczyć o nim jako o kontrahencie rzetelnie rozliczającym się ze swoich zobowiązań.
Rada: jeśli Twój kontrahent figuruje na liście zadłużonych, nie musisz automatycznie rezygnować ze współpracy. Zwłaszcza jeśli kwota zadłużenia nie jest wysoka. Aby zabezpieczyć swoje interesy, zadbaj jednak o umieszczenie w umowie konkretnych zapisów, np. tych informujących o konieczności dokonania przedpłaty.
Konsekwencje wpisu do rejestru dłużników
Wpis do rejestru dłużników BIG-u znacząco zmniejsza wiarygodność płatnika w oczach banków, firm pożyczkowych, dostawców usług telekomunikacyjnych i potencjalnych klientów. Przed nawiązaniem współpracy zdecydowana większość instytucji (i coraz więcej przedsiębiorców) weryfikuje bowiem dane potencjalnego klienta w bazach BIG-ów.
Negatywny wpis może pozbawić szans na pozyskanie kredytu i leasingu. Może także utrudnić podpisanie umowy z operatorem telefonii komórkowej i wzbudzić obawy partnera biznesowego. Pamiętaj jednak, że listy zadłużonych pokazują jedynie aktualny stan płatności. Jeśli zadłużenie jest spłacone, wierzyciel będzie ma 14 dni, aby usunąć z rejestru dane dłużnika.
