Czy lekarz może odmówić wystawienia zwolnienia lekarskiego?

Niezdolność do pracy to stan, w którym pacjent nie może wykonywać czynności zawodowych. Dokumentem potwierdzającym tego typu sytuacje, jest słynne l4 na jeden dzień lub dłużej. Na czas niezdolności do pracy możemy otrzymać pieniądze. Tego typu środki są przyznawane na podstawie wysłanego przez lekarza oświadczenia ZUS ZLA. Aby prawidłowo wystawić zwolnienie lekarskie, koniecznie trzeba poznać kilka ważnych zasad. A co zrobić gdy lekarz nie chce dać zwolnienia?

Z uwagi na wielkość artykułu warto skorzystać ze spisu treści. Nasza publikacja pomoże Ci poznać wszelkie niuanse związane z wystawieniem zwolnienia. Z artykułu, dowiesz się:

1. W jakich sytuacjach wystawia się zaświadczenie o niezdolności do pracy?
2. Warunki otrzymania zaświadczenia i przykładowe sytuacje?
3. Kiedy pracownik przepracował u kilku pracodawców i domaga się zwolnienia?
4. Prawidłowe wystawienie zaświadczenia kluczem do wypłaty wynagrodzenia.
5. Co zrobić, gdy lekarz nie chce dać zwolnienia?

W jakich sytuacjach wystawia się zaświadczenie o niezdolności do pracy?

Zaświadczenie lekarskie, czy l4 na jeden dzień,  jest rodzajem potwierdzenia braku możliwości pójścia do pracy w wyniku choroby. Nad wyglądem orzeczenia oraz warunkach jego uzyskania ustala ministerstwo rodziny i polityki społecznej. Na podstawie danych możemy potwierdzić, że przyznawanie zaświadczenia jest możliwe tylko w 3 sytuacjach:

• Czasową niezdolność do pracy z powodu choroby,
• konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny,
• pobyt w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej.

Na tej podstawie pracownik może otrzymać zaświadczenie. Jest ono podstawą do otrzymania zasiłku. W innych sytuacjach otrzymanie zasiłku jest praktycznie niemożliwe. Z pewnością wiele osób zastanawia się nad czynnościami, które należy wykonać, by otrzymać podane zaświadczenie. Jest to stosunkowo proste założenia, które musi spełnić każdy pacjent.

Warunki otrzymania zaświadczenia i przykładowe sytuacje?

Zaświadczenie o czasowej zdolności do pracy można wystawić na podstawie bezpośredniego badania nad chorym. Pacjent fizycznie musi umówić się na wizytę. Lekarz na podstawie objawów potwierdza swój stan zdrowia. Na tej podstawie lekarz może ocenić, czy chory wymaga zaświadczenia i zwolnienia l4 na jeden dzień lub dłużej. Ta sama sytuacja występuje w przypadku sprawowania opieki nad chorym.

Ministerstwo rodziny i polityki społecznej wymagają od chorych członków rodziny osobistego potwierdzenia własnego stanu zdrowia u lekarza. W dwóch przypadkach może to być lekarz medycyny ogólnej, jak i lekarz o konkretnej specjalizacji. Bez badania lekarskiego wydane zaświadczenie jest wystawione błędnie. Skutkiem takiego działania jest cofnięcie zaświadczenia, co wiąże się z brakiem przyznania środków pieniężnych.

Badanie

W trakcie badania lekarz musi przeprowadzić osobisty wywiad z pacjentem. W trakcie rozmowy konieczne jest opowiedzenie o warunkach pracy. Można wymienić np. rodzaj stanowiska, opis czynności lub sytuacje w pracy, która mogła być potencjalną przyczyną pogorszenia stanu zdrowia. Na tej podstawie lekarz wystawi zaświadczenie, a przy okazji podejmie się leczenia objawów lub skieruje na odpowiednie badania.

Lekarz może wystawić zaświadczenia na okres od pierwszej wizyty aż do ponownego badania. Jest to ściśle określony czas, w którym konieczne jest przestrzeganie zasad lekarskich. W tym czasie powinien nastąpić brak podejmowania się czynności zawodowych, a także czynności prywatnych. Są to np. prace w ogrodzie, które mogą wpływać na pogorszenie stanu zdrowia pacjenta.

Porada eksperta: Do wystawienia zaświadczenia konieczny jest kontakt z lekarzem. Z uwagi na telekonsultacje otrzymanie zaświadczenia lekarskiego może odbyć się prez telefon. 

Za największy problem uważa się zaświadczenia wystawiane wstecz. Są one problematyczne z wielu powodów. Nieprawidłowo określona data może być przyczyną braku wypłaty świadczenia.

Data ustalania świadczenia — porada eksperta

Dla zasady zaświadczenia wystawia się, co do dnia wykonania badania lekarskiego. Czasem data jest ustalana dnia następującego po badaniu. Może to być sytuacja, gdy pacjent potwierdził swoje objawy przy pomocy wyników z labolatorium. Klasyk jest powielany przez wiele lekarzy, gdyż wiele objawów jest traktowana jako czasowa niezdolność do pracy. Są to m.in. objawy przeziębienia i grypy. Ministerstwo rodziny i polityki społecznej dopuszcza jeden wyjątek od reguły.

Jest nim możliwość wystawienia zwolnienia lekarskiego za okres późniejszy, nie później jednak niż czwartego dnia po dniu badania, jeżeli:

• bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy,
• badanie jest przeprowadzane w okresie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy.

Przykłady z porad eksperta:

Pracownik pojawił się u lekarza 20 sierpnia tegoż roku. Po konsultacji lekarskiej otrzymał zaświadczenie na dwa tygodnie. Jego schorzenie, była to angina ropna, wymaga leczenia domowego. Data końca hospitalizacji w domu skończy się 3 września. Z racji, że dzień graniczy z dniami wolnymi od pracy (sobota, niedziela), czyli weekendem, lekarz może wystawić zaświadczenie do poniedziałku, czyli 6 września.

Pacjent zjawił się 6 września tegoż roku ponownie u lekarza. Jego angina ropna nadal nie ustępowała. Na podstawie wywiadu lekarz orzekł kolejną niezdolność do pracy. Biorąc pod uwagę fakt, że ubezpieczony zjawił się w trakcie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy, lekarz może wystawić mu dalsze zwolnienie lekarskie.

Zaświadczenie lekarskie może być wystawione w dniu poprzedzającym badanie. Okres ten nie może być dłużny niż 3 dni od dnia poprzedzającego badanie. Jest to bardzo dobra sytuacja, gdyż wiele osób nie ma możliwości zapisu na badania z dnia na dzień. Tyczy się to badań prywatnych, jak i na Narodowy Fundusz Zdrowia. Istnieje możliwość wydawania wcześniejszych zaświadczeń niż wymienione 3 dni. Tego rodzaju zaświadczenie może wydać lekarz-psychiatra. W orzeczeniu musi zapisać, że stan psychiczny osoby nie pozwalał na ocenę własnego postępowania.

Przykłady z porad eksperta:

Pracownik był nieobecny w pracy przez dwa dni (3 i 4 września). Z powodu braku wolnych miejsc pracownik nie dostał się do lekarza. Wizyta odbyła się w dniu 5 września. W tej sytuacji lekarz wypisał oświadczenie od 3 września, gdyż powód nie jest z winy pracownika. Z racji rozpoczęcia weekendu lekarz wypisuje zaświadczenie do poniedziałku, czyli 6 września.

Pacjent ma powracające zaburzenia psychiczne typu bordenline. W dniu 10 października miał nawrót choroby. Pacjent nie poszedł od razu do lekarza, gdyż nie miał świadomości własnych objawów. Za namową rodziny pacjent udał się do lekarza 20 października. Z uwagi na swoją jednostkę chorobową pacjent dostał zwolnienie od 10.

Niezdolność do pracy wynika często z pobytu w szpitalu. Z tego tytułu można domagać się zwolnień lekarskich. W poradach eksperta możemy natknąć się na informacje, że zaświadczenie może być wypisane nie później niż w dniu opuszczenia szpitalnych murów. W trakcie pobytu w stacjonarnej placówce medycznej dłuższym niż 14 dni pacjent otrzymuje kolejny wypis. Jest to wymóg Ministerstwa rodziny i polityki społecznej, które określa zasady wypłacalności świadczeń. Za ten okres możemy liczyć na zasiłek chorobowy. Czasem jest to wynagrodzenie za czas choroby. Na wniosek ubezpieczonego zaświadczenie może być wystawione w późniejszym terminie.

Przykłady z porad eksperta:

Pracownik przebywał w szpitalu przez 10 dni. Zwolnienie zostanie wydane na 1 dzień przed opuszczeniem placówki, gdyż jego praca była realizowana w dniu wyjścia ze szpitala – II zmiana.

Przepisy Ministerstwa rodziny i polityki społecznej przewidują, że zwolnienia lekarskie wstecz wydawane na dzień wyjścia ze szpitala muszą przestrzegać kilka warunków. Jednym z nich jest wystawienie zwolnienia lekarskiego za okres późniejszy. Jednak nie później niż 4 dnia po dniu badania oraz za okres poprzedzający dzień, w którym przeprowadzono badanie – nie później jednak niż 3 dni przed dniem badania.

Kiedy pracownik przepracował u kilku pracodawców i domaga się zwolnienia?

Ubezpieczenie prowadzone z kilku tytułów może być podstawą do otrzymania zwolnienia. W tym przypadku można wystawić zaświadczenie na każdy tytuł ubezpieczenia. Ich liczba jest oczywiście ograniczona. Zaświadczenie lekarskie dla kolejnego płatnika zasiłku, potwierdzające niezdolność do pracy wcześniej orzeczoną dla innego płatnika, może być wystawione na wniosek ubezpieczonego w późniejszym terminie. W razie zgubienia zaświadczenia można wystawić nowe. Będzie to kopia sporządzonego oryginału, która jest tak samo ważna.

Porada eksperta: Wszelkiego typu zwolnienia lekarskie są wystawiane drogą elektroniczną. Po wystawieniu oświadczenia w placówce medycznej, trafia ono na konto płatnika gdzie można dokonać jego weryfikacji. Nie ma potrzeby posiadania fizycznego zaświadczenia i zanoszenia go osobiście do placówki ZUS.

Prawidłowe wystawienie zaświadczenia kluczem do wypłaty wynagrodzenia

Nieprawidłowości w zakresie wydawania zaświadczenia stawia pracownika i lekarza po złej stronie barykady. W przypadku braku szczegółowych danych, wynagrodzenie może zostać niewypłacane. W przypadku lekarza istnieją pewne ograniczenia w czynnościach zawodowych. Zaraz o tym napiszemy.

Wypisanie nieprawidłowego zwolnienia lekarskiego wstecz może odbyć się w dwóch przypadkach:

• braku szczegółowego opisu choroby,
• brak bezpośredniego wywiadu lekarskiego.

W tym przypadku lekarz może zostać zawieszony w wystawianiu zaświadczeń do 12 miesięcy od daty ustanowienia prawomocnej decyzji. Zasady Ministerstwa Rodziny i Polityki społecznej mówią, że organem zawieszającym jest ZUS. Wszelkiego typu odwołania można kierować do Ministerstwa polityki społecznej. W przypadku błędów w zakresie kodowania czas zawieszenia jest nieco krótszy. Od daty ustanowienia prawomocnej decyzji czas zawieszenia trwa do 3 miesięcy. Od tej decyzji możliwe jest odwołanie.

Jak wynika z orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie brak numerów statystycznych w karcie zwolnienia może być podstawą do cofnięcia wydawania l4 na jeden dzień lub dłużej. Uprawnienia w tym zakresie może otrzymać:  lekarz, lekarz dentysta, felczer i starszy felczer. W tym celu należy złożyć specjalne oświadczenie, że zobowiązują się do przestrzegania zasad orzekania o czasowej niezdolności do pracy i wykonywania obowiązków wynikających z przepisów u.ś.p.

Prawidłowo wystawione zaświadczenie są wystawiane na odpowiednich drukach. Składają się z danych identyfikujących ubezpieczonego.

Co powinno znajdować się na takim oświadczeniu?

Na dokumencie powinno się znajdować:

• Okres niezdolności do pracy,
• numer statystyczny choroby ustalonej według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych,
• wskazania lekarskie
• kody literowe
• okres pobytu w placówce medycznej np. szpitalu
• okres sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny
• datę urodzenia członka rodziny
• stopień pokrewieństwa z ubezpieczonym.

Sposób kodowania polega na zastosowaniu jednego z 6 dostępnych kodów. Ich oznaczenia i litery podajemy poniżej:

• A -niezdolność do pracy po przerwie chorobowej przekraczającej 60 dni.
• B -niezdolność do pracy z powodu ciąży.
• C -niezdolność do pracy w wyniku choroby alkoholowej.
• D -niezdolność do pracy w wyniku gruźlicy.
• E -niezdolność do pracy w wyniku choroby zakaźnej, która jest dłuższa niź 14 dni.

Kody literowe stosuje się w zaświadczeniach oryginalnych, a także kopiach. Wyjątek stanowi tutaj kod B lub D. Z uwagi na ochronę danych osobowych. Tego rodzaju kodowanie może nie być podawane. Wystawiający powinien przesłać zaświadczenie w ciągu 7 dni do ZUS. Z uwagi na funkcjonowanie systemu lekarz przesyła zaświadczenie od razu po wystawieniu.  Pierwszą kopię zaświadczenia otrzymuje ubezpieczony, drugą – wystawiający zaświadczenie przechowuje przez okres 3 lat.

Nieprawidłowości w zakresie wystawiania zwolnień lekarskich nie powinny być problemem w przypadku prawa do zasiłku chorobowego. Wszelkiego typu błędy można odpowiednio skorygować. Może to zrobić wyłącznie wystawiający. Każda zmiana może być potwierdzona podpisem i pieczątką.

Co zrobić gdy lekarz nie chce dać zwolnienia?

Wiele osób zastanawia się, co zrobić gdy lekarz nie chce dać zwolnienia? Pamietajmy to, czy lekarz może wystawić zwolnienie, nie zależy od tego, jaka ma specjalizacje ani jakie jest jego miejsca pracy. Musi mieć on upoważnienie z ZUS, o które sam w odpowiednim czasie powinien zadbać.

Lekarz specjalista NIE ma prawa odesłać nas do lekarza pierwszego kontaktu tylko po zwolnienie lekarskie. Jeśli stwierdzi on podczas badania, że jesteśmy niezdolni do pracy, musi wystawić zwolnienie lekarskie. Identyczny obowiązek ciąży na lekarzu przyjmującym na szpitalnym oddziale ratunkowym lub na izbie przyjęć.

Zwolnienie l4 na jeden dzień lub dłużej wystawiane jest na podstawie przeprowadzonych badań i własnej oceny stanu zdrowia pacjenta. Nie można przenieść tego obowiązku na innego lekarza.

Gdy lekarz odmówi nam wystawienie zwolnienia, możemy zgłosić sprzeciw przeciwko tej decyzji. Taki sprzeciw powinien zostać wniesiony do Komisji Lekarskiej za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta. Zgłoszenia należy dokonać 30 dni od daty wydania opinii. Oczywiście niezbędne jest uzasadnienie.